Author :
Abstract
Modern ekonomilerde devletlerin borçlanarak bütçelerini finanse etmesi yaygınlaşmıştır. Bu anlayış çerçevesinde kamu iç ve dış borçlanma yoluyla bütçe açıkları finanse edilmiş ve kamu harcamaları karşılanmıştır. Dış borçlanmanın kur ve siyasi konjonktür riski taşıması kamuyu iç borçlanmaya yönlendirmiştir. Bu sebeple iç borçlanma oranı yükselmiş ve iç borçlanma enstrümanları çeşitlenmiştir. Bu kapsamda devlet iç borçlanma senetleri öne çıkmaktadır. Fakat devlet iç borçlanma senedi talebine etki eden faktörlerin belirlenmesi maliye politikasının etkinliği açısından hayati önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 2012:M06-2021:M02 döneminde devlet iç borçlanma senedi talebine etki eden faktörlerin belirlenmesidir. ARDL yöntemi kullanılan analiz sonucuna göre değişkenlerden döviz kuru, para arzı ve mevduat faizi devlet iç borçlanma senetlerini negatif etkilerken, altın fiyatı, BİST endeksi ve TÜFE pozitif etkilemektedir.
Keywords
Abstract
In modern economies, it has become widespread for states to finance their budgets by borrowing. Within the framework of this understanding, budget deficits were financed and public expenditures were met through public domestic and external borrowing. The fact that foreign borrowing carries the risk of exchange rate and political conjuncture has led the public to domestic borrowing. For this reason, the domestic borrowing ratio has increased and the domestic borrowing instruments have diversified. In this context, government debt securities become prominent. However, determining the factors affecting the demand of government debt securities is vital for the effectiveness of fiscal policy. The purpose of this study is to determine the factors affecting the demand for government securities in 2012:M06-2021:M02 period in Turkey. According to the results of the analysis using the ARDL method, among the variables, exchange rate, money supply and deposit interest have negative effects on government debt securities, while gold price, BIST index and CPI have a positive effect.
Keywords
- Altıok, Ş. B. (2018). Türkiye’de Devlet Borçlanmasında Bazı Makroekonomik Göstergelerin Etkileri: 2002-2017 Dönemi için Dinamik Bir Analiz. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bayraktar, C. (2011). Türkiye’de İç Borçlanmanın Yapısı: 1980-2010 Dönemi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 1-14.
- Bayraktar, Y. (2009). İç Borçlanmanın Ekonomik ve Sosyal Etkileri: 1980 Sonrası Türkiye Deneyimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, 285
- Berkay, F. & Ağcakaya, S. (2017). Türkiye’de Kamusal Açıkların Finansmanında İç ve Dış Borç Tercihi: 1990-2015 Dönemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-20.
- Candan, E. (2012). Kamu Mali Yönetim Ve Kontrol Sisteminin Kurumsal Aktörleri: İşlevsel ve Yapısal Bir Analiz (II). Denetişim, (10), 20-43.
- Çevik, N. K. & Cural, M. (2013). İç Borçlanma, Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 165,
- Eser, L. Y. & Birinci, N. (2014). İç ve Dış Borç Tercihini Etkileyen Faktörler. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 31-52.
- Gümüş, F. B. & Aras, A. (2014). Borsa İstanbul’da Kısa ve Uzun Dönemli Denge İlişkileri. İşletme Bilimi Dergisi, 2(2), 71-85.
- Güven, A. & Oskay, C. (2018). Fonksiyonel Maliye Temelinde Kamu Borçlanmasi ve İktisadi Büyüme Arasindaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2), 21-40.
- IMF, International Money Fund, “World Economıc Outlook (2020)”, General Government Gross Debt, Online Kaynak: https://www.imf.org/external/datamapper/GGXWDG_NGDP@WEO/OEMDC/ADVE C/WEOWORLD (ET:03.01.2021).
- Kanca, O. C. & Bayrak, M. (2014). Kamu Kesiminin Ekonomik Büyüklüğüne Türkiye ve OECD Ülkeleri Açısından Bir Bakış. Journal Of Turkish Court Of Accounts/Sayistay Dergisi, (95), 29-48.
- Kanca, O. C. (2017). İç Borçlanma, Enflasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye için Ekonometrik Bir Uygulama (1980-2014). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(627), 47-58.
- Karaçam, N. (2014). İç Borç Yönetiminde Piyasa Yapıcılığı Sisteminin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kilimci, E. & Er, H. & Çerçil, İ. (2014). Devlet İç Borçlanma Senetleri İkincil Piyasa Likiditesini Etkileyen Faktörler. Araştırma ve Para Politikası Departmanı, TCMB, (19),
- Kolçak, M. (2014). Türkiye’de Devlet İç Borçlarının Yönetimi: 2000 Öncesi ve Sonrasının Karşılaştırılması. International Conference in Economics, September 03-05, 2014, Prague, Czech Republic.
- Özgen, F. B. & Güloglu, B. (2004). Türkiye’de iç borçların iktisadi etkilerinin VAR tekniğiyle analizi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (42), 93-114.
- Pesaran, M. H. & Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
- Sandalcı, U. & Sandalcı, İ. (2016). Kamu kesimi ekonomik büyüklüğü ve kamu etkinlik düzeyi ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 413-429.
- Susam, N. (2005). Türkiye’de Devlet İç Borçlarının Devlet İç Borçlanma Senetleri Faiz Oranları ile İlişkisi: 1990-2004 Granger Nedensellik Testi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (48), 87-105.
- Vardar, E. (2007). Türkiye’de İç Borçlanmanın Gelişimi. TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
- World Bank, General Government Final Consumption Expenditure (% of GDP), Online Kaynak: https://data.worldbank.org/indicator/NE.CON.GOVT.ZS (ET:03.01.2021).
- Yavuz, A. (2003). Türkiye'de İç Borç Stoğundaki Değişimin Analizine Yönelik Bir Regresyon Analizi Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 339-356.
- Yılmaz, B. E. & Cural, M. (2012). Türkiye’de İç Borçlanmadaki Değişimi Belirleyen Faktörlere Yönelik Bir Regresyon Analizi Çalışması: 1975-2010. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (54), 1-22.
- Yılmaz, S. & Yerdelen, F. (2002). 1995-2001 Döneminde Türkiye Ekonomisi'ndeki İç Borç Stoku İle Faiz Oranı İlişkisinin Analizi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (42),
