Author :
Abstract
Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, karar problemlerine optimal çözümler bulmak amacıyla kullanılır. Bu yöntemler, karar vericilere; alternatiflerin gruplandırılarak kriterlere göre sıralanması ve en uygun alternatifin belirlenmesi imkanlarını sağlar. Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), problemlerin hiyerarşik yapıda modellenebilmesini sağlayan en önemli yöntemdir. Öyle ki bu yöntem; problemlerin amaç, kriterler, alt kriterler ve alternatifler hiyerarşisi kurularak çözülmesini sağlar. AHP Yönteminin mantığı; ortaya konan amacın gerçekleştirilmesi adına seçim yapılabilecek alternatiflerin belirlenmesi ve ağırlıkları saptanmış olan kriterlerin birer ölçüt olarak değerlendirilmesidir. Bununla birlikte AHP, hem objektif hem sübjektif düşünceleri karar sürecine dahil eder. AHP Yönteminin diğer yöntemlerden farkı; problemi bileşenlere ayırması ve bu bileşenleri hiyerarşik biçimde düzenlemesidir. Yine diğer yöntemlerden farklı olarak, AHP, nicel faktörlerin yanı sıra nitel faktörleri de sürece dahil eder. Günümüzde AHP Yöntemi, özellikle planlama, kaynak tahsisi, fayda/maliyet analizi, optimizasyon alanlarında sıklıkla uygulanmaktadır; bankacılık sektöründe performans değerlemeden en uygun tedarikçi seçimi konusuna kadar birçok alanda kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Profesör Thomas L. SAATY tarafından geliştirilen Analitik Hiyerarşik Proses Yönteminin yapısı incelenmiş ve diğer yöntemlere göre üstün yanları açıklanmıştır, Expert Choice yazılımı hakkında bilgi verilmiştir.
Keywords
Abstract
Multiple Criteria Decision Making Methods are used to find optimal solutions to decision problems. These methods allow decision makers to classify the alternatives and sorting them according to the criteria and determine the most suitable alternative. Analytical Hierarchy Process (AHP) is the most important method that enables problems to be modeled in a hierarchical structure. So much so that this method ensures that problems are solved by establishing a hierarchy of purpose, criteria, sub-criteria and alternatives. The logic of the AHP Method is to determine the alternatives to choose from in order to realize the purpose set out and to evaluate the criteria whose weights are determined as a benchmark. However, AHP includes both objective and subjective opinions in the decision process. The difference of AHP Method from other methods is that it decomposes the problem and organizes these components hierarchically. Unlike other methods, AHP includes qualitative factors as well as quantitative factors in to the process. Today, AHP Method is frequently applied especially in the areas of planning, resource allocation, cost/benefit analysis and optimization. It is used in many areas, from performance assesment in the banking sector to selecting the most suitable supplier. In this study, the structure of the Analytical Hierarchy Process Method developed by Professor Thomas L. SAATY have been examined and its advantages compared to other methods have been explained, information about Expert Choice Software Program has been given.
Keywords
- Akyıldız, E. (2006): “Analitik Hiyerarşi Süreci ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Yük- sek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi SBE.
- Dündar, S. (2008): “Ders Seçiminde Analitik Hiyerarşi Proses Uygulaması”, Süleyman Demi- rel Üniv. İİBF Dergisi, (13) 2.
- Eraslan, E. ve Algün, O. (2005): “İdeal Performans Değerlendirme Formu Tasarımında Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20 (1).
- Erden, T. ve COŞKUN, M.Z. (2011): “Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yardımıyla İtfaiye İstasyon Yer Seçimi”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
- Erdoğan, A. (2019): “Altı Sigma Yaklaşımının Altyapısı ve İstatistiksel Araçları”, The Journal of Academic Social Science, Yıl:7 Sayı:93.
- Gülenç, İ.F. ve Bilgin, G.A. (2010): “Yatırım Kararları İçin Bir Model Önerisi: AHP Yöntemi”, Öneri Dergisi, (9) 34, s.99.
- Gümüş, U.T. ve Öziç, H.C. (2018): “Finansal Performans Değerlendirme Kriterlerinin Ağırlık- ların Hesaplanmasında AHP ve SWARA Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, Journal Smart, 4 (14).
- Hummel, J.M., Brıdges, F.P., Ijzerman, M. (2014): “Group Decision Making with the Analytic Hierarchy Process in Benefit-RiskAssessment: A Tutorial”, The Patient - PatientCentered Outcomes Research, Springer.
- Karaoğlan, S. ve Şahin, S. (2016): “Dematel ve Ahp Yöntemleri ile İşletmelerin Satın Alma Problemine Bütünleşik Bir Yaklaşım, Dslr Kamera Örneği”, İşletme Araştırmaları Derneği, s.361.
- Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001): “Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları”, Akdeniz İİBF Dergisi, (1).
- Ömürbek, N. ve Şimşek, A. (2014): “Analitik Hiyerarşi Süreci ve Analitik Ağ Süreci Yöntemle- ri ile Online Alışveriş Site Seçimi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 22, s.308.
- Ömürbek, N., Üstündağ, S., Helvacıoğlu, Ö. (2013): “Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerar- şi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesi’nde Bir Uygulama”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11 (21), s.105.
- Supçiller, A.A. ve Çapraz, O. (2011): “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uy- gulaması”, İ.Ü. Ekonometri ve İstatistik Dergisi (Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması, İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı), s.5.
- Tütek, H., Gümüşoğlu, Ş. ve Özdemir, A. (2012): Sayısal Yöntemler Yönetsel Yaklaşım, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Ünal, Ö.F. (2012): “Performans Değerlemede Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Uygulamaları”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, s.38.
