ÖZEL EĞİTİM SINIFLARINDA GÖREV YAPAN ALAN DIŞI ÖĞRETMENLERİN YAŞADIĞI ZORLUKLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırma, alanı dışında geçici görevlendirme yoluyla özel eğitim sınıfında çalışan öğretmenlerle yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2018-2019 eğitim öğretim yılı itibari ile Tokat ili Erbaa ilçesindeki devlet okullarına ait özel eğitim sınıflarında görev yapmakta olan 10 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Bu araştırma nitel araştırma yaklaşımı ile gerçekleştirilmiş ve olgubilim deseni kullanılmıştır. Katılımcıların yaşadığı zorluklar için beş ana tema tespit edilmiştir. Bu temalar; fiziksel ortam, mesleki, öğrenci kaynaklı, meslektaşlarla ilgili ve veli kaynaklı zorluklardır. Katılımcılar yaşadıkları zorluklara ilişkin sınıflarda fiziki düzenlemeler yapılması, özel eğitim sınıflarına öğrenci özelliklerine uygun materyaller temin edilmesi, öğretmenlere kaynak kitap temin edilmesi ve hizmet içi eğitim faaliyetleri düzenlenmesi, özel alt sınıfların fazla olduğu okullarda rehber öğretmen ve sağlık çalışanı istihdam edilmesi, veliler için birebir eğitim, psikolojik destek ve sosyal aktivite programları düzenlenmesi gibi birtakım önerilerde bulunmuşlardır.
Keywords
Abstract
This study has been conducted with teachers working in special education class by means of temporary assignment outside the field. As of the 2018-2019 academic year, the study group consists of 10 teachers working in special education classes belonging to public schools in Erbaa District of Tokat province. A semi-structured interview form has been used as a data gathering tool. This research has been carried out with a qualitative research approach and phenomenologic method was used. Five main themes have been formed for the difficulties of the participants. The names of themes are physical environment, professional, student-related, colleagues-related and parents-related difficulties. The participants have made some suggestions such as making physical arrangements in the classrooms related to their difficulties, providing materials suitable for the characteristics of the students to special education classes, providing source books to teachers and arranging in-service training activities, employing guidance teachers and health workers in schools where special sub-classes are in excess, arranging one-on-one education, psychological support and social activity programmes.
Keywords
- Akıncı M. (2016). Özel Eğitim Kurumlarında (Rehabilitasyon) ve Devlet Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştır- ma Yöntemleri. Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
- Arslan, S. (2011). İstanbul’da Otistik Çocuklar Eğitim Merkezlerindeki Öğrenci Ebeveynlerinin Yaşamları Boyunca karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
- Aydın S. (2017). Özel Eğitim Kurumlarında Yaşanan Eğitsel-Yönetsel Yetersizlikler ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Büyüköztürk Ş., Çakmak E.K., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2008). Bilimsel Araş- tırma Yöntemleri, 2.Basım, Pegem A, Ankara.
- Cantimer G. G. (2015). Özel Eğitim Gereksinimli Çocukların Öğretmenlerinin Mesleki ve Ma- tematik Öğretim Özyeterlilik Algılarının Belirlenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
- Çalık F., Yılmaz A., Şentürk U., Akdeniz H. ve Sertbaş, K. (2015). Otistik Çocuğa Sahip Ebe- veynlerin Durumluluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi. 10(2), 13-21
- Dere, N. (2009). Annelerin Otistik Çocuklarını Kabul Etmeleri ile Otistik Çocukların Kardeşlerinin Kardeşlerini Kabulü Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
- Ergül C., Baydık B. ve Demir Ş. (2013). Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının ve Öğretmenlerinin Zihin Engelliler Öğretmenliği Lisans Programı Yeterliklerine İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13(1), 499-522.
- Gönüldaş H. (2017). Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının ve Öğretmenlerinin Öz Yeterlik Algıla- rı ile Kaygı ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
- Gülay A. (2017). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Öğrencilerin Dil Gelişimlerini Desteklemek Amacıyla Kullandıkları Yöntemler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Harmankaya S. H. (2018). Özel Eğitim Alanında Çalışan Öğretmenlerin Mesleki Benlik Saygısı ve Umut Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Husen, T. (1994) "ResearchParadigms in Education", in T. Husen, ve N. Postlethwaite, (Eds.), The International Encyclopaedia o f Education (s. 5051-5056). Pergamon.
- Jasper, M. A. (1994). Issues in phenomenologyforresearchers of nursing. Journal of Advanced Nursing, 19, 309- 314.
- Karahan Ş. ve Balat G.U. (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarınınve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 29. Ocak 2011/I. ss 1-14.
- Karaman E. (2018). Özel Eğitime İhtiyacı Olan Çocuğa Sahip Anne Babaların Psikolojik Daya- nıklılıklarının Yordayıcısı Olarak Sosyal Destek Algısı ve Benlik Saygısının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
- Kaya E. (2013). Özel Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Meslek Dersi Öğretmenlerinin Yeter- lilikleri (Özel Eğitim Uygulama Merkezi, İş Uygulama Merkezi, Mesleki Eğitim Merkezi). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Kocaman A. (2018). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri ile Sınıf Yönetimi Becerileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Koçak V. (2014). Özel Eğitim İş Uygulama Merkezi (Okulu) Kademe III’de Görev Yapan Özel Eğitim ve Alan Dışı Mezunu Öğretmenlerin Mesleki Yeterliklerinin İncelenmesi.
- Kutlu M. (2018). Ortaokullar ve Özel Eğitim Uygulama Okullarında Görev Yapan Müzik Öğ- retmenlerinin Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrencilere İlişkin Görüşleri. Yüksek
- Lichtman, M. (2013). Qualitativeresearch in Education: A user'sguide. Sagepublications.
- MEB (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Resmi Gazete. Sayı:14374
- MEB (1997). Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Resmi Gazete. Sayı:23011
- MEB (2014). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 29034
- MEB (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı:30471.
- MEB (2018). 2023 Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi:07.01.2019
- Miller, S. (2003). Analysis of phenomenological data generatedwithchildren as research partici- pants. NurseResearcher, 10(4), 68-82.
- Öğülmüş K. (2014). Alan Mezunu ve Alan Dışı Lisans Programlarından Mezun Özel Eğitim Öğretmenlerinin Mesleki Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
- Özyürek M. (2008). Nitelikli Öğretmen Yetiştirmede Sorunlar ve Çözümler: Özel Eğitim Örne- ği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. Bahar 2008. 6(2). 189-226.
- Patton, M. L. (2010). Proposingempiricalresearch: A Guidetothefundamentals. Glendale, CA: Pyrczak Publishing.
- Wimpenny, P., ve Gass, J. (2000). Interviewing in phenomenologyandgroundedtheory: is there a difference? Journal of Advanced Nursing, 31(6), 1485-1492.
- Yazıcı, D. N. ve Durmuşoğlu, M. C., (2017). Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ailelerin Karşı- laştığı Sorunlar ve Beklentilerinin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30 (2), 2017, 657-681
- Yıldırım A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmaların- daki Yeri ve Önemi. QualititativeResearchMethods. Ortadoğu Teknik Üniversitesi. Eğitim ve Bilim Dergisi. egitimvebilim.ted.org.tr
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seç- kin Yayınevi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 5 thPress. An- kara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Yıldırım A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (6.Basım) Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Yıldırım A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. bs. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, H. (2017). İlkokula Devam Eden Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Çocukları- nın Eğitimlerine Katılımlarının İncelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi. 2(2), 82-94
- Yılmaz, M. (2018). Alan Değişikliğiyle Özel Eğitim Okullarında Çalışan Sınıf Öğretmenleri İle Özel Eğitim Öğretmenlerinin Mesleki Doyum Düzeylerinin İncelenmesi: Mersin İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Mersin
