SÖZLÜ TARİHİN TARİH EĞİTİMİNDEKİ YERİ İLE SÜREÇ İÇERİSİNDE GELİŞİMİ VE EĞİTİM-ÖĞRETİM UYGULAMALARI YÖNÜYLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Sözlü tarih, akademisyenlerin kullanabileceği bir yöntem olmasının yanı sıra araştırmalar sonucunda meydana gelen bir tarih yazım biçimi olarak da görülür. Sözlü tarihle insanlar, yaşam hikâyelerinin kayıt altına alınması neticesinde tarihin öznesi konumuna gelir. Bu metotla sadece önemli görülen şahıslar ve olaylar yerine ikinci sınıf görülen insanlar ve olaylar ele alınmıştır. Sözlü tarih yazılı belgelerle birlikte değerlendirildiğinde tarihe ayrı bir anlam ve özgünlük katar. Sadece tarih disiplininin değil diğer disiplinlerin faydalandığı multidisipliner manada bir metot özelliği de ihtiva eder. Tarihsel süreçte Alman tarihçi Ranke döneminden itibaren yazılı belgeler önem kazanmış ve sözlü tarih uzunca bir süreç tarihçilerin gündeminden çıkmıştır. II. Dünya Savaşından sonra ses kayıt cihazlarının icadıyla birlikte önem kazanarak araştırmacıların faydalandığı önemli bir yöntem haline gelmiştir. Geçmişi İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde çok eskiye gitmesine rağmen Türkiye’de 1990’lı yıllardan itibaren popüler olmaya başlamıştır. Bu çalışmada öncelikle sözlü tarihin tarih eğitimindeki yeri, süreç içerisindeki gelişimi, tarihe bakışı, eğitim ve öğretim uygulamaları yönüyle değerlendirilmesi ele alınmıştır. Sözlü tarih yöntemi sayesinde öğrencilerin öğrenme ortamlarının zenginleştiği, öğretmenler ve öğrenciler arasındaki etkileşimin arttığı, öğrenciler için tarih dersinin daha zevkli ve eğlenceli bir hale geldiği de vurgulanmıştır.
Keywords
Abstract
Oral history is a method that scholars can use, as well as a form of writing history that occurs as a result of research. Through oral history, people become subjects of history as a result of recording their life stories. In this method, only people and events that are considered important are addressed, not people and events that are considered second-class. When oral history is evaluated together with written documents, it adds a separate meaning and originality to the history. It also contains a multidisciplinary method feature that uses not only the discipline of history, but also other disciplines. In the historical process, written documents have gained importance since the time of the German historian Ranke, and oral history has been on the agenda of historians for a long time. II. After World War II, with the invention of voice recorders, it gained importance and became an important method that researchers benefited from. Although its history goes back a long time in countries such as the UK and America, it has started to be popular in Turkey since the 1990s. In this study, the place of oral history in history education, its development in the process, its view of history, its evaluation in terms of education and training practices were discussed. It was also emphasized that thanks to the oral history method, students ' learning environments are enriched, the interaction between teachers and students increases, and the history lesson becomes more enjoyable and fun for students.
Keywords
- Akçalı, A. A.; Aslan, E. (2012), “Tarih öğretiminin iyileştirilmesi yolunda alternatif bir yöntem: Sözlü tarih”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), s. 669-688, Kastamonu.
- Alkan, C. (2005), Eğitim teknolojisi (7. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara.
- Aladağ, M.; Tezer, E. (2007), “Akran danışmanlığı nedir, ne değildir?”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), s. 139-155.
- Caunce, S.(2001), Sözlü tarih ve yerel tarihçi (Çev., B.C. Bilmez, A. Yalçınkaya,). Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Crocco, M. S. (1998), “Putting the actors back on stage: Oral history in the secondary school classroom”, The Social Studies, 89(1), s. 19-24.
- Danacıoğlu, E.(2001). Geçmişin izleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Demir, S.B.; Yorulmaz, E. (2014), “Tarih derslerinde akıllı tahta kullanım durumunun incelenmesi (bir durum çalışması)”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 28, s. 16-38, Sakarya.
- Demircioğlu, İ.H.(2015), Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar (5. Baskı), Anı Yayınları, Ankara.
- Dere, İ.; Kızılay, N. (2017), “Aile tarihinin araştırılmasında sözlü tarihin kullanımı: İlkokul öğrencilerinin tecrübeleri”, Turkish History Education Journal, 6(2), s. 294-323.
- Dutt-Doner, K. M.; Allen, S.; Campanaro, K. (2016), “Understanding the impact of using oral histories in the classroom”, The Social Studies, 107(6), s. 257-265.
- Gazel, A.A.(2015), “Tarih öğretiminde öğrenci merkezli bir yaklaşım olarak sözlü tarih”, (Ed. M. Demirel), Tarih öğretim yöntemleri, s. 109-116, Ankara.
- Gökdemir, O.(2011), “Tarih yazımında iki yeni yaklaşım: Sözlü ve yerel tarih” (Ed. A. Şimşek), Tarih nasıl yazılır? Tarih yazımı için çağdaş bir metodoloji, s. 199-222, İstanbul.
- Iggers, G.G.(2016), Yirminci yüzyılda tarih yazımı (6. Baskı), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Işık, H. (2011), “Ortaöğretim Tarih derslerinde birinci ve ikinci el kaynaklar ile etkinlik temelli ders işlemenin öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine etkisi”, Turkish Studies, 6 (1), s. 1287-1301.
- İncegül, S.(2010), Sosyal bilgiler dersinde örnek bir sözlü tarih uygulaması (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kabapınar, Y.(2014), Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (4. Baskı). Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
- Kandemir, K.(2017), Tarih öğretiminde sözlü tarihin yeri ve kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri (Yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Kumru, G.(2009), Tarih öğretimi açısından sözlü tarih yazımı: Karaca Ahmet Dergâhı örneği (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Küpüç, E.(2014), Sözlü tarih kavramı ve sözlü tarihin tarih öğretimindeki rolü (Yüksek lisans tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Kyvıg, D.E.; Marty, M.A.(2011), Yanıbaşımızdaki tarih (2. Baskı), Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
- Metin, C.(2002), “Sözlü tarih ve Türkiye’deki gelişimi” Türk Kültürü, S. 469, s. 288-298. http://www.ait.hacettepe.edu.tr/akademik/arsiv/soz.htm adresinden edinilmiştir.
- Nichol, J.(1991), Tarih öğretimi (Çev., M. Safran), Londra.
- Öztürk, S.(2010), “Türkiye’de sözlü tarihten iletişim araştırmalarında yararlanma üzerine notlar”, Milli Folklor, 22 (87), s. 13-26.
- Paykoç, F.(1991), Tarih öğretimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
- Sarı, İ. (2006), “Akademik tarih ve tarih öğretiminde sözlü tarihin yeri ve önemi”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (3), s. 109-125.
- Somersan, S.(1998), “Sözlü tarih, araştırmacılık ve tarih yazımına katılım”, (Ed. S.Özbaran), Tarih öğretimi ve ders kitapları, s. 381-392. İzmir.
- Starr, L.(1996), “Oral History”, (Eds. D. K. Dunaway, W. K. Baum), Oral history- an ınter disciplinary anthology, s. 39-61, Walnut Creek: Altamira Press.
- Stradling, R.(2003), 20.yüzyıl Avrupa tarihi nasıl öğretilmeli, Türk Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Şimşek, A.(2009), Öğretmenler için yerel tarih Cacabey Medresesi örneği, Pegem Akademi
- Thompson, P.(1999), Geçmişin sesi (Çev., Ş. Layıkel), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Yıldız, E.(1994), Annales Tarih Okulu’nun bütünsel tarih anlayışı ve Fernand Braudel (Yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
