Author :
Abstract
Çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırmada nicel araştırma modellerinden korelasyonel araştırma modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın evrenini Gaziosmanpaşa İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı resmi ilkokul kurumlarındaki toplam 764 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşılamayacağından örneklem alma yoluna gidilmiştir. Araştırmanın örneklemi basit tesadüfi örneklem yolu ile belirlenen 391 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Şen (2014) tarafından geliştirilen “UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği’’ ile Özgenel ve Çetin (2017) tarafından geliştirilen “Marmara Yaratıcı Düşünme Eğilimleri Ölçeği’’ kullanılmıştır. Öncelikle ölçekler ile alt boyutlarının normallik dağılımlarının incelemesi yapılmıştır. Ulaşılan neticeler ışığında verilerin analize yönelik normal dağılım ön kabulü doğrultusunda istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Araştırma grubu içerisinde bulunan sınıf öğretmenlerin demografik bilgileri frekans ve yüzde dağılımları çıkarılmıştır. Birinci ve ikinci alt problem için ölçeklerinin aritmetik ortalama ve standart sapma puanlarının hesaplaması yapılmıştır. Üçüncü alt problem için sınıf öğretmenlerin eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerinin arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla korelasyon analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin tüm ölçek boyutlarında “yüksek” olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğlimlerinin “yüksek” düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri arasında pozitif yönlü orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the relationship between classroom teachers' critical and creative thinking tendencies. In this study, correlation method was used from Quantitative Research models. The universe of the research is 764 primary school teachers in official primary schools affiliated to Gaziosmanpaşa District Directorate of National Education. Since the universe cannot be reached, sampling has been done. The sample of the research consists of simple 391 primary school teachers. "UF / EMI Critical Thinking Tendency Scale" by Şen (2014) and "Marmara Creative Thinking Tendency Scale" by Özgenel and Çetin (2017) was used. The priority is to examine the normality distributions of scales and sub-dimensions. In the light of the results achieved, it has used alternative methods for the normal distribution assumption for analysis. In the research group, frequency distributions and also percentage distributions were extracted of the statistical information of the teachers. Arithmetic mean and standard deviation marks were computed for the first and second sub problems of the scales. For the third sub-problem, the correlation analysis technique was used to find out the relationship between the critical thinking and creative thinking tendencies of the primary school teachers. As a result of the research, it was concluded that the critical thinking tendencies of the classroom teachers were “high” in all scale dimensions. It is concluded that the creative thinking skills of classroom teachers are at “high” level in all scale dimensions. A moderately positive correlation was found between the critical and creative thinking tendencies of the primary school teachers.
Keywords
- Akbıyık, C. & Seferoğlu, S. (2006). Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Akademik Başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(32): 90-99.
- Akçam, M. (2007). İlköğretim fen bilgisi derslerinde yaratıcı etkinliklerin öğrencilerin tutum ve başarılarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
- Akıllı, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Alkış Şahin, S., Tunca, N., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2016). Relationship between Professional Values and Critical Thinking Disposition of Science-Technology and Mathematics Teachers. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 12(1): 25-40.
- Ay, Ş. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme güçleri ve öğrencileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri (Düzce ili örneği) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.,E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (11. Basım). Ankara: PegemA.
- Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2011). Sosyal Bilimler İçin İstatistik, (7.baskı). Ankara: PegemA.
- Caroll-Johnson, R. M. (2001). Learning to Think. Nursing Diagnosis, 12(2): 43-44.
- Çiçek Sağlam, A., Çankaya, İ., Üçer, H. ve Çetin, M. (2017). The Effect of Information Literacy on Teachers’ Critical Thinking Disposition. Journal of Education and Learning, 6(3): 31-40.
- Ekinci, O. & Aybek, B. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Ekinci, B. & Aybek, Ö. (2010). Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Elementary Education Online, 9(2): 816-827.
- Ekinci, E. & Ekinci, N. (2017). A Study on the Relationships between Teachers’ Critical Thinking Dispositions and Their Perceptions of Occupational Professionalism. Educational Process International Journal, 6(2): 53-78.
- Forrester, V. and Hui, A. (2007). Creativity in the hongkong classroom. What Ġs The contextual Practice? Thinking Skills And Creativity, 2 (2), 30-38.
- Gök, B. & Erdoğan, T. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğilim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2): 29-51.
- Ilıman Püsküllüoğlu, E. & Altınkurt, Y. (2018). Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Örgütsel Muhalefet Davranışları Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4): 897-914.
- Kaya, H. (1997). Üniversite Öğrencilerinde Eleştirel Akıl Yürütme Gücü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kaya, H. (1998 ). Eleştirel düşünme gücü ve yoğun bakım hemşireliği. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 2(2): 94-96.
- Kelly, M. O. (2003). An examination of the critical and creative thinking dispositions of teacher education students at the practicum point (Unpublished Doctoral Dissertation). Higher Education Administration Program, University of Massachusetts, Boston.
- Kepenekçi, Y. K. (2000). İnsan Hakları Eğitimi. Ankara: Kozan Ofset.
- Kılıç, H. E. & Şen, A. I. (2014). UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176): 1-12.
- Koçak, B., Kurtlu, Y., Ulaş, H. ve Epçaçan, C. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Okumaya Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. EKEV Akademi Dergisi, 16(61): 211-228.
- Marzano, R. J., Brandt, R. S., Hughes, C. S., Jones, B. F., Presseisen, B. Z., Rankin, S. C. & Suhor, C. (1988). Dimensions of thinking: a framework for curriculum and instruction. Association for Supervision and Curriculum Development. Virginia: Alexandria.
- Narin, N. & Aybek, B. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1): 336-350.
- Özdemir, Y., Buyruk, H. ve Güngör, S. (2018). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ile Liderlik Yönelimleri Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(42): 548-571.
- Özgenel, M. ve Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(46): 113-132.
- Öztürk, N. & Ulusoy, H. (2008). Lisans ve Yüksek Lisans Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1): 15-23.
- Polat, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
- Polat, M. & Kontaş, H. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65): 142-159.
- Ricketts, J. C. (2003). The efficacy of leadership development, critical thinking dispositions, and student academic performance on the critical thinking skills of selected youth leaders (Doctoral dissertation). University of Florida.
- Seferoğlu, S.S. & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. 30: 193–200.
- Semerci, Ç. (2000). Eleştirel Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28(127).
- Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 1(2): 69-89.
- Şentürk, G. C. (2014). Eleştirel Düşünme Eğitiminin Müzik Eğitiminde Performansa Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(4): 43-56.
- Tortop, H. S. & Cevat, E. (2014). Öğretmen Adaylarının Mükemmeliyetçilikleri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31): 144-157.
- Toyran, G. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Turan, H. (2017). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı özellikleri ile yaratıcı düşünme, problem çözme becerileri ve eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki açıklayıcı ilişkiler örüntüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Vural, C. T. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde yaratıcı düşünme: Yeni İlköğretim programı beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan etkinliklerin yaratıcılığı geliştirmesi açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Yang, S. C., & Lin, W. C. (2004). The relationship among creative, critical thinking and thinking styles in taiwan high school students. Journal of Instructional Psychology, 31(1), 33-45.
- Yuva, E. & Ünver, Ö. (2011). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Araştırma ve Uygulama Hastanesi hemşirelerinin eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
