Author:
Abstract
Makedonya’ya Türkler, çok eski tarihlerde gelerek, yaşamaya başlamışlardır. Osmanlı Dönemi’nde Türklerin bu topraklara gelmeleri ve yerleşmeleri ise Balkan Savaşları ile başlamış, yine Balkan Savaşlarıyla (1912-1913) bu topraklardan Türkiye’ye göç etmişlerdir. Türkler Makedonya’ ya geldiklerinde bu topraklarda yaşayan farklı kültür gelenek ve göreneklere sahip birçok toplulukla bir arada yaşamaya başlamışlardır. Bu birliktelikler, zamanla karma evliliklerin gerçekleşmesine ve aileler arasında karşılıklı kültürel etkileşimlere neden olmuştur. Makedonya Türkleri’nde görülen, kültürel etkileşim ve değişimler, evlilik geleneğini de etkileyerek bazı evlilik adetlerin, törenlerin veya bu törenlere bağlı ritüellerin zamanla bir kısmının aslını kaybetmesine, bazılarının ise hiçbir şekilde değişikliğe uğramadan aslını koruyarak günümüze kadar yaşatıldığı görülmüştür. Makedonya’nın Manastır vilayeti, Kınalı köyünde yaşayan soydaşlarımız, Türkiye’nin Sakarya ili Serdivan ilçesine göç ederek yerleşmişlerdir. Kınalı muhacirleri olarak bilinen bu topluluğa ait birçok gelenek ve göreneklerin kısmen de olsa zamanla bazı değişikliğe uğradığı görülmüştür. Değişikliğin görüldüğü bu geleneklerden biri de düğün günü “gelin giydirme” ritüelidir. Bu ritüelde düğün günü, gelin kıza, tecrübeli bir kadın (tellak) tarafından geleneksel gelinlik giysileri giydirilir, saç ve yüzü süslenir. Bu önemli günde uygulanan geleneklerle ilgili yapılan literatür araştırmalarında Sakarya ili Serdivan beldesinde yaşayan Kınalı muhacirlerine ait geleneksel gelinlik giydirme töreniyle ilgili yok denilecek kadar az sayıda bilimsel çalışmanın yapıldığı görülmüştür. Bu nedenle, Serdivan beldesinde Makedonya’da evlenerek Türkiye’ye göç etmiş aile büyükleri ziyaret edilerek sözlü görüşmeler yapılmış, geleneksel Kınalı muhacir düğün törenlerine katılarak gözlemlerde bulunulmuştur. Yapılan araştırma ve incelemeler kapsamında Kınalı muhacirlerine ait tören ve ritüellerle ilgili bilgilerle birlikte, koruyarak sakladıkları geleneksel giysileri ve aksesuarlar eser incelemesi yapılarak, geleneksel tekstil ve el sanatları hakkında bilgilere de ulaşılmıştır. Tekstil sanatlarına ait desen özellikleri, üretim teknikleri, kullanılan malzemeler, kullanım özellikleri ve bu tekstilleri sosyal hayatlarında ne zaman kullandıkları hakkında elde edinilen bilgilerle yazılı ve görsel arşiv oluşturulmuştur. Çalışmada ayrıca Kınalı muhacirlerine ait düğün törenleri ve ritüelleri kapsamında araştırılan gelin giydirme geleneği kapsamında gelin giysi ve aksesuarlarının, giyilme sırası, rengi, malzeme özelliği, üretimi, kullanıldığı yerler gibi birçok verinin geçmişteki ve günümüzdeki durumlarının karşılaştırılma olanağı bulunarak değişim gözlenebilmiştir. Böylelikle elde edilen tüm bilgi ve bulgular doğrultusunda hazırlanan bu çalışmanın, özellikle Kınalı muhacirlerine ait gelin giydirme geleneği altında unutulmaya başlanmış birçok maddi kültürel değerlerin gelecek kuşaklara aktarılması sağlanmıştır. Böylelikle bu alanda çalışmak isteyen araştırmacılara da yapılan bu çalışmanın önemli bir kaynak olması amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Turks came to Macedonia in ancient times and started to live there. The arrival and settlement of Turks in these lands during the Ottoman Period started with the Balkan Wars, and they migrated from these lands to Turkey during the Balkan Wars (1912-1913). When Turks came to Macedonia, they started to live together with many communities with different cultures, traditions and customs living in these lands. These unions have led to mixed marriages and mutual cultural interactions between families over time. Cultural interactions and changes seen in the Macedonian Turks have also affected the marriage tradition, causing some of the marriage customs, ceremonies or rituals related to these ceremonies to lose their originality over time, while some of them have preserved their originals without any change and have survived until today. Our compatriots living in the village of Kınalı in the Manastır province of Macedonia migrated to the Serdivan district of the Sakarya province of Turkey. It has been observed that many traditions and customs of this community, known as Kınalı Muhajirs, have undergone some changes over time, albeit partially. One of these traditions that has seen change is the "bride dressing" ritual on the wedding day. In this ritual, on the wedding day, the bride is dressed in traditional wedding clothes by an experienced woman (tellak) and her hair and face are decorated. In the literature research on the traditions practiced on this important day, it has been seen that almost no scientific studies have been conducted on the traditional wedding dress ceremony of the Kınalı immigrants living in the Serdivan town of Sakarya province. For this reason, family elders who got married in Macedonia and immigrated to Turkey were visited in Serdivan town, verbal interviews were held, and observations were made by attending traditional Kınalı immigrant wedding ceremonies. Within the scope of the research and examinations, information about the ceremonies and rituals of the Kınalı immigrants, as well as information about traditional textiles and handicrafts were obtained by examining the traditional clothes and accessories they preserved. A written and visual archive was created with the information obtained about the pattern features of textile arts, production techniques, materials used, usage characteristics and when they used these textiles in their social lives. In the study, within the scope of the bridal dressing tradition, which was researched within the scope of the wedding ceremonies and rituals of Kınalı immigrants, many data such as the order of wearing of bridal clothes and accessories, their color, material properties, production and places of use were compared and the change was observed. Thus, this study, prepared in line with all the information and findings obtained, has enabled the transfer of many material cultural values, which have begun to be forgotten, especially under the bridal dressing tradition of Kınalı immigrants, to future generations. Thus, this study is intended to be an important resource for researchers who want to work in this field.