Author:
Abstract
Sanatsal psikolojizm kahramanın ruhsal dünyasının ve onun değişimlerinin detaylı betimlenmesidir. Genel anlamda yazınsal üretimin bir gereği olarak bütün edebî yapıtlarda bulunan sanatsal psiklojizm, özel anlamda psikolojik anlatılara özgü yazma üslup ve tekniklerin tümünü kapsayan bir anlatma edimi olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı ilk defa teorik olarak ortaya konulan bir çözümleme yönteminin edebi metinler üzerinden örneklendirilmesidir. Çalışma kapsamında Ferit Edgü’nün Hakkâri öncesi yazdığı Kaçkınlar, Bozgun ve Av adlı öykü kitaplarından amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen sırasıyla IV. Kaçkın, Leş ve Yitik Gün adlı öyküleri seçilmiştir. Çalışma nitel yaklaşıma dayalı olarak doküman incelemesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. İlgili öykülerin çözümlenmesinde betimsel çözümleme yaklaşımına dayalı olarak içerik analizi yöntemi tercih edilmiştir. Bu bağlamda gerçekleştirilen incelemenin psikolojizm ve Greimas’ın anlatısal tipteki metinlerde olay örgüsünü incelemede kullandığı dörtlü şemanın bütünleşik ve birbirini destekler niteliktedir. Gerçekleştirilen deneysel okuma sonucunda, bu döneme ait öykülerde, özne konumundaki kahramanların olay merkezli psikolojik bir dönüşüm yaşadıkları; bilinçsizlik, omtolojik mücadele, ötekileştirmeye direnç, kalıp toplumsal normların aynileştiren ve doğal olarak da şeyleştirip nesneleştiren dönüşümsel baskısının anlatı kişileri üzerinde ruhsal tükenmişlik oluşturduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
Artistic psychologism involves providing a thorough account of the psychic realm of the narrative character, including its transformations. Artistic psychologism is a necessary aspect of literary creation that can be seen in all literary works. It refers to the narrative act that incorporates the distinct writing styles and approaches associated with psychological storytelling. The purpose of this study is to demonstrate, for the first time, a theoretical analysis approach using literary texts. The study focused on selecting Ferit Edgü's stories titled IV. Kaçkın, Bozgun, and Av from his story books titled Kaçkınlar, Bozgun, and Av, which were written prior to Hakkâri. The purposive sample approach was employed for this selection process. The study was conducted using a qualitative technique, specifically document analysis. The favored strategy for examining the connected tales was a content analysis approach based on descriptive analysis. The study conducted under this framework is comprehensive and harmoniously combines psycho-logicism with Greimas' quartet schema, which is employed to evaluate the plot in narrative texts. Based on the experimental reading, it has been concluded that the protagonists in the stories from this period undergo a psychological transformation centered around events. This transformation is characterized by unconsciousness, ontological struggle, resistance to being treated as "other," and the pressure to conform to stereotypical social norms, which leads to psychological exhaustion for the characters in the narrative.