TÜRKİYE’DE LİSANSÜSTÜ TEZLERDE ELE ALINAN CEZA İNFAZ KURUMLARI VE DENETİMLİ SERBESTLİKLERDE YÜRÜTÜLMÜŞ DENEYSEL MÜDAHALELERİN İNCELENMESİ
Author:
Abstract
Bu araştırmada, Türkiye’de lisansüstü tezlerde ele alınan ceza infaz kurumları ve denetimli serbestliklerde yürütülmüş deneysel müdahalelerin ayrıntılı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda veri toplama sürecinde, 2023 yılı Ekim ayında Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tez merkezinden tam metin erişimine izin verilmiş ve araştırmaya dâhil edilme kriterlerine uyan 16 teze ulaşılmıştır. İncelenen tezler; yayın yılı, tezlerin yürütüldüğü kurum, tezlerin düzeyi, üniversite türü, enstitü, anabilim/anasanat dalı, tezlerin türü, çalışma grubunun özellikleri, deneysel desen, müdahale türü, müdahale yaklaşımı, oturum süresi, oturum aralığı, oturum sayısı ve deneysel müdahalenin etkililiğine göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda incelenen tezlerin en fazla 2018-2019 yıllarında ve denetimli serbestliklerde yürütüldüğü; madde kullanımı nedeniyle tedbir altındaki 18 yaş üzeri yetişkinlerle çalışıldığı; çalışmaların en çok sağlık bilimleri enstitülerinde gerçekleştirildiği ortaya konmuştur. Ayrıca ceza infaz kurumlarında ve denetimli serbestliklerde yürütülen deneysel müdahalelerde çoğunlukla bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımının kullanıldığı ve grup çalışması türünde müdahalelerin tercih edildiği tespit edilmiştir. İncelenen deneysel müdahalelerdeki yaklaşımların hepsinin etkili ya da kısmen etkili olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, ceza infaz kurumları ve denetimli serbestliklerde ileride gerçekleştirilecek deneysel çalışmalarda, bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımı dışında yaklaşımların kullanıldığı deneysel müdahalelerin geliştirilmesi, etkililiklerinin değerlendirilmesi, kadınlar ile suça sürüklenen çocuklara yönelik deneysel müdahalelerin geliştirilerek bu müdahalelerin etkililiklerinin değerlendirilmesi ve iyileştirme çalışmalarında uygulanması önerilmiştir.
Keywords
Abstract
In this research, it is aimed to examine in detail the experimental interventions conducted in correctional institutions and on probation in postgraduate theses in Turkey. In this context, during the data collection process, full text access was permitted from the Higher Education Council (YÖK) thesis center in October 2023, and 16 theses meeting the inclusion criteria for the study were accessed. The theses examined were evaluated according to the year of publication, the institution where the theses were carried out, the level of the theses, the type of university, institute, main science/art branch, type of theses, characteristics of the study group, experimental design, type of intervention, intervention approach, session duration, interval between sessions, number of sessions, and the effectiveness of the experimental intervention. As a result of the research, it was revealed that the theses examined were mostly conducted in 2018-2019 and within probation services; they worked with adults over the age of 18 who were under measures due to substance use; the studies were most often carried out in health sciences institutes. In addition, it was determined that cognitive-behavioral therapy approaches were mostly used in experimental interventions conducted in correctional institutions and probation services, and group work type interventions were preferred. All of the approaches in the examined experimental interventions were found to be effective or partially effective. In conclusion, for future experimental studies to be conducted in correctional institutions and probation services, it has been suggested to develop experimental interventions using approaches other than cognitive-behavioral therapy, to assess their effectiveness, to develop experimental interventions aimed at women and children driven to crime, to evaluate the effectiveness of these interventions, and to apply them in rehabilitation efforts.