Author:
Abstract
Günümüzde şehir yerleşmesi olarak nitelendirilen birçok yerleşmenin geçmişine bakıldığında kırsal geçmişin baskın olduğu, kırsal yerleşme iken şehir yerleşmesine dönüştüğü görülmektedir. Bu dönüşüm yerleşmelerin nüfus istatistiklerine göre değişebileceği gibi yöneticilerin alacağı kararla idari kimliğinde yaşanan bir değişimle de gerçekleşebilmektedir. Kuşkusuz Türkiye’deki kırsal nüfus üzerindeki en büyük değişim 2012 yılında kabul edilen, 2013 yılında hayata geçirilen 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası ile olmuştur. Bu yasa ile Türkiye’deki 30 büyükşehir belediyesindeki köy yerleşmelerinin tüzel kişilikleri kaldırılmış ve mahalleye dönüştürülmüştür. Büyükşehirlerin idari yapılarına yansıyan bu değişim, ilçelerdeki kırsal nüfusuda etkilemiş ve bu ilçelerin kırsal nüfusları 2013 yılı itibariyle ortadan kaldırılmıştır. Bu ilçelerden biri olan Tekkeköy’ün 1990 yılındaki kırsal nüfusu 37.379 olurken, şehir nüfusu 11.351’dir. Takip eden yıllarda her ne kadar Tekkeköy’ün kırsal nüfusu azalsa da 2012 yılında ilçedeki köy nüfusu 11.897 olarak kayıtlara geçmiştir. 2013 yılında kırsal nüfusunun tamamının şehir nüfusuna dönüştüğü Tekkeköy’de de 31 köyün tamamı tüzel kişiliklerini kaybetmiş ve mahalle sayısı 63’e yükselmiştir. Köyden mahalleye dönüştürülen bu yerleşmelerin büyük bir kısmında hâlâ sağlık ocağı, okul, postane gibi temel hizmetler verilememektedir. Bu hizmetleri almak için Tekkeköy’deki 19 Mayıs, Hürriyet, Cumhuriyet gibi eski şehir nüfusu olarak kabul edilen mahallelere gitmek zorunda kalan insanlar kendini kırsal kimlik içerisinden çıkaramamakta, şehirli nüfus olarak görememektedir. Aldığı hizmeti yeterli bulmayan, şehirsel yerleşmelerde var olan fonksiyonel donatılardan mahrum alan bu büyükşehirli yeni tip mahalle nüfusları, kır ve şehir nüfusu arasında sıkışmış yerleşmeler olarak kimliklerini devam ettirmektedirler. Kuşkusuz bu sıkışmışlık insanları yaşadıkları mahallelerden göçe sürüklediği gibi kırsal yerleşmelerde hâlihazırda yürütülen ekonomik faaliyetlerin de zamanla yok olmasına neden olmaktadır.
Keywords
Abstract
Many settlements today called urban settlements have been retroactive from their past, where the rural past prevails and they are transformed from rural settlements into urban settlements. This transformation can change according to population statistics, and can also occur with a change in the administrative identity of managers by decision-making. Certainly the biggest change in the rural population in Turkey occurred in 2012 under Metropolitan Law 6360, which was passed in 2013. With this law, the legal entities of the village settlements in 30 metropolitan municipalities in Turkey have been removed and turned into neighborhoods. This change in the administrative structures of the larger cities also affected the rural population of the counties, and the rural populations of these districts were eliminated by 2013. The rural population of Tekkeköy, one of these districts, in 1990 was 37,379, while the urban population was 11,351. Although the rural population of Tekkeköy decreased in the following years, the village population in the district was recorded as 11,897 in 2012. In Tekkeköy, where the entire rural population turned into urban population in 2013, all 31 villages lost their legal entities and the number of neighborhoods increased to 63. In most of these settlements, which have been transformed from villages to neighbourhoods, basic services such as health centres, schools and post offices are still not provided. To receive these services, people who have to go to neighborhoods such as 19 Mayıs, Hürriyet and Cumhuriyet in Tekkeköy, which are considered old city populations, cannot remove themselves from their rural identity and cannot see themselves as urban population. These new type of metropolitan neighborhood populations, which do not find the service they receive sufficient and lack the functional facilities available in urban settlements, continue their identities as settlements stuck between the rural and urban populations. Undoubtedly, this stuckness not only drives people to migrate from the neighborhoods they live in, but also causes the economic activities currently carried out in rural settlements to disappear over time.