Author:
Abstract
İbadet işlevli olarak kendini ifade eden ve ilk kez bu fonksiyonla inşa edilen minareler bununla birlikte bulunduğu yerlerde Müslümanlarında varlığının bir ifadesi haline gelmiştir. Müslümanlarca sanki bir anıt görünümlü kabul edilen minareler Arap coğrafyasında kare olarak biçimlenmesine karşılık Asya Türk coğrafyasında silindirik gövdelerle ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede minareler aynı amaç ve fonksiyona bağlı olarak inşa edilmeye devam edilmişse de mimari anlamda inşa edildikleri bölgenin ve kültüründen etkilenmiş, biçim, teknik ve malzemeye bağlı olarak farklı nüans ve stilleri ortaya çıkarmıştır. Minarelerdeki süslemeler de ülkelerin değişimine göre farklılaşmış ve de sayıları, yapıya özgü yerleşimleriyle de özgünleşmiş ve özelleşmiştir. Erzurum minareleri ise malzeme itibarıyla Selçuklu dönemini yansıtmakta olup, biçim ve düzenlemeleri yönüyle ise Osmanlı dönemi özelliği göstermektedir. Merkezden uzak, küçük boyutlu ve sade bir görünüm sergileyen XVII. ve XVIII. yüzyıl arasındaki Erzurum camileri ve minareleri, Batılılaşma dönemi etkilerinden uzak, daha çok geleneksel yapının korunduğu, ölçüsel ve üslupsal olarak birbirine benzer yapılardır. Merkezden uzak oluş nedeniyle, Batılılaşma dönemi etkileri Erzurum camilerinde ve minarelerinde küçük ayrıntılar dışında pek hissedilmez. Bu nedenle temel gelişme çizgisini takip etmek üzere Erzurum cami ve minare örnekleri ele alınmıştır.
Keywords
Abstract
The minarets, which express themselves with the function of worship and were built with this function for the first time, have also become an expression of the existence of Muslims in the places where they are located. The minarets, which are considered as a monument by Muslims, have emerged with cylindrical bodies in the Asian Turkish geography, while they were shaped as squares in the Arab geography. In this framework, although the minarets continued to be built with the same purpose and function, they were influenced by the region and culture in which they were built in terms of architecture, revealing different nuances and styles depending on the form, technique and material. The decorations on the minarets have also differentiated according to the changes in the countries, and they have also become original and specialized with their number and location specific to the structure. Erzurum minarets, on the other hand, reflect the Seljuk period in terms of materials, and show the characteristics of the Ottoman period in terms of form and arrangement. XVII, which is far from the center, has a small size and a plain appearance. and XVIII. The Erzurum mosques and minarets between the 19th and 16th century are similar to each other in terms of size and style, far from the effects of the Westernization period, where more traditional structures are preserved. Due to the distance from the center, the effects of the Westernization period are not felt in Erzurum mosques and minarets except for small details. For this reason, examples of Erzurum mosques and minarets have been discussed in order to follow the basic development line.