Author:
Abstract
Tarih boyunca Müslümanlar Kur’ân’ı daha iyi anlamak, onun gönderiliş gayesine daha iyi hizmet etmek ve sonraki nesillere aktarmak için büyük çabalar sarf etmişlerdir. Bu doğrultuda yapılan en önemli faaliyetlerden biri de Kur’ân öğretimi ve hafızlığıdır. İslâm tarihi boyunca hâfızlık, tüm Müslüman toplumlar tarafından önemsenmiş ve kültürel farklılıklara göre bunun kolaylaştırılması için farklı yöntem ve teknikler kullanılmıştır. Çalışmada, İslâm tarihinde önemli bir yere sahip Murâbıtlar Devleti’nin temellerini attığı, günümüzde de faaliyetleri devam eden, Şinkît havzasında yer alan mahdaralardaki Kur’an öğretimi ve hafızlığının alışılmış yöntemler dışında olduğu saptanmıştır. Harfleri telaffuz etme çağında başlayan Kur’an öğretimi, çocuk henüz 5/6 yaşlarına geldiğinde hafızlıkla sonuçlandığı gözlenmiştir. Evlerde ve mahdaralarda yapılan hafızlık İslam beldelerindeki hafızlık sürecinden mekân, imkân, sistem ve yaygınlık açısından son derece farklı yönlere sahip olduğu saptanmıştır. Şinkît havzasındaki mahdaraların Moritanya çöllerinde geleneksel yapılarını koruyarak eğitim-öğretim faaliyetlerine devam ediyor olmaları, Moritanya toplumunda hâfızlık oranının yüksek olmasına neden olmuştur. Moritanya’daki Kur’an öğretimi sadece Kur’ân’ın Arapça metninin okunması ve ezberlenmesini değil, Resm-i Osmâni’ye uygun ve doğru bir şekilde yazılmasını da kapsamaktadır. Kur’an öğretiminde farklı coğrafyalardaki tecrübelerin incelenmesi deneyim arttırma ve örneklem geliştirmede önemli bir araştırma türüdür. Bu nedenle çalışmada öncelikle Şinkît bölgesi ile mahdaraların kuruluşu, tarihî süreçte geçirdiği aşamalar ve hali hazırda geldiği nokta incelenecektir. Kur’an öğretim metodu ve mahdaralarda kullanılan materyaller üzerine ayrıca durulacaktır. Son aşamada ise Moritanya’daki hafızlık sistemi ve mahdaralarla ilgili sunulan verilerden hareketle bir sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Throughout history, Muslims have made great efforts to better understand the Qur'an, to serve its purpose better and to pass it on to the next generations. One of the most important activities in this direction is memorization of the Qur'an. Throughout the history of Islam, hafiz has been considered important by all Muslim societies and different methods and techniques have been used to facilitate it according to cultural differences. In the study, it has been determined that the Qur'an teaching and memorization in the mahdaras located in the Shinkît basin, which laid the foundations of the Almoravid State, which has an important place in the history of Islam, is out of the ordinary methods. It has been observed that the teaching of the Qur'an, which begins at the age of pronouncing the letters, results in memorization when the child is only 5/6 years old. Hafiz practice in homes and mahdaras has very different aspects from the process of memorization in Islamic lands in terms of space, opportunity, system and prevalence. The fact that the mahdaras in the Shinkît basin continue their educational activities by preserving their traditional structure in the deserts of Mauritania has led to a high rate of hafiz in the Mauritanian society. The teaching of the Qur'an in Mauritania includes not only reading and memorizing the Arabic text of the Qur'an, but also writing it in accordance with the Official Ottoman Empire. Examining the experiences in different geographies in the teaching of the Qur'an is an important type of research in increasing experience and developing samples. For this reason, in this study, first of all, the establishment of the Shinkît region and the mahdaras, the stages they went through in the historical process and the point they have reached will be examined. The teaching method of the Qur'an and the materials used in the mahdaras will also be emphasized. In the last stage, it will be tried to reach a conclusion based on the data presented about the hafiz system and mahdaras in Mauritania.