Author:
Abstract
Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmen adaylarının günlük hayatta etnobotanik amaçlı sık kullanılan bitkilere yönelik farkındalık düzeyleri belirlenmiştir. Yüzyıllardır devam eden insan ve bitki ilişkileri sonucunda, zamanımızda tüm dünyanın önemini kabul ettiği ve çok geniş araştırmaların yapıldığı “etnobotanik” bilim dalı ortaya çıkmıştır. Etnobotanik bilimi, deneme ve yanılmalar yoluyla elde edilmiş ve zaman içerisinde nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelen çok değerli bilgileri içermektedir. Çalışma 2022-2023 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde bir devlet üniversitesinin fen bilgisi öğretmenliği 4. sınıfta öğrenim gören 14 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Araştırmada olgu bilim deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracında günlük hayatta çok kullanılan 10 bitki örneği ve bu bitkilere ait üç farklı kullanım reçetesi yer almaktadır. Öğretmen adaylarının kullanım reçetesindeki sorulara verdikleri cevaplar kategorilere ayrılmış ve kodlar belirlenerek çözümlenmiştir. Çalışmadaki sonuçlar incelendiğinde, bazı öğretmen adayları tarafından birinci reçetesi yazılmayan bitkilerin semizotu, kızılcık ve karadut, ikinci reçetesi en fazla yazılan bitkinin sarımsak, en az yazılan bitkilerin adaçayı ve ıhlamur olduğu saptanmıştır. Üçüncü reçetesi en fazla yazılan bitkinin nane, en az yazılan bitkilerin adaçayı ve kızılcık, hiç yazılmayan bitkinin ise ıhlamur olduğu görülmüştür. Bütün öğretmen adayları tarafından birinci reçetesi tam olarak yazılan bitkiler lavanta, kuşburnu, adaçayı, ıhlamur, limon, sarımsak ve nanedir. Sonuç olarak, fen bilgisi öğretmen adaylarının etnobotanik amaçla günlük hayatta sık kullanılan bitkilere yönelik farkındalık düzeyleri orta seviyededir.
Keywords
Abstract
In this study, the awareness levels of pre-service science teachers about plants that are frequently used for ethnobotanical purposes in daily life were determined. As a result of human and plant relations that have been going on for centuries, the "ethnobotany" science branch, in which the whole world accepts its importance and in which extensive researches are carried out, has emerged. The science of ethnobotany contains very valuable information that has been obtained through trial and error and has been transferred from generation to generation over time. The study was conducted with 14 pre-service science teachers studying at the 4th grade of a state university in the spring term of the 2022-2023 academic year. Phenomenology design was used in the study. In the data collection tool, there are 10 plant samples that are widely used in daily life and three different prescriptions for these plants. The answers given by the pre-service teachers to the questions in the prescription were categorized and analyzed by determining the codes. When the results of the study were examined, it was determined that the plants for which the first prescription was not written by some pre-service teachers were purslane, cranberry and black mulberry, the second most prescribed plant was garlic, and the least prescribed plants were sage and linden. It was observed that mint were the plants for which the third prescription was written the most, sage and cranberry were the plants for which the third prescription was written the least, and the linden was the plant for which no precriptionwas written. The plants, the first prescription of which was written exactly by all pre-service teachers, were lavender, rosehip, sage, linden, lemon, garlic and mint. As a results, the awareness levels of the pre-service science teachers towards plants frequently used in daily life for ethnobotanical purposes were at medium levels.