Author:
Abstract
Günümüzde yaşadığımız dünya küreselleşme kavramı içerisinde tanımlanmaktadır. Küreselleşme, sermayenin sınırsız dolaşımını içeren finansal yönü, uluslararası ticaretin dünyanın ücra köşelerine kadar ulaşması, iletişimin ve ulaşımın çok yaygınlaşması, toplumsal ve kültürel ilişkilerin yerelden küresele karşılıklı olacak şekilde etkileşim içerisinde gelişmesidir. Bazı düşünürlerce küreselleşme ve post-fordizm birlikte ele alınmaktadır. Atölye tipi üretiminden sonra üretim bantlarının devreye girmesi, Frederick W. Taylor’un işgücünü standartlaştırması ve rasyonelleşmesi ile de Fordist üretim dönemi ile seri üretim artmış, sonrasında 1970'li ve 80'li yıllarda üretim yavaşlamış ve alternatif Japonya’da esnek üretim olarak “Toyota Üretim Sistemi” veya “Yalın Üretim Sistemi “olarak ortaya çıkmıştır (Akgeyik, 1997, s. 3-65). Post-fordist dönemde refah devleti uygulamalarının terk edilmesi, Küreselleşme Neoliberalizm ve Devlet yönetimlerinin sermaye sahiplerinden yana uygulamaları ile “vahşi kapitalizm” günümüz çalışanlarının ve çalışamayanlarının korkusu olmuştur. Geleneksel işçi sınıfı, örgütlü yapısını kaybetmiş, atomize olan “emek” sermaye karşısında yalnız kalmıştır. Guy Standing’e göre 1990’lardan itibaren dünyada milyonlarca çalışan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde kendilerini standartlara uymayan, gayrı resmi “enformel” denilen konumda bulmuşlardır. Bu şartlarda çalışanlar, “precarious” (güvencesiz) ile “proletariat” (proleterya) isminin birleşmesiyle oluşan “Prekarya” kavramında yer almışlardır. Prekarya bu haliyle işçi sınıfı veya proletarya değildi (Standing, 2019, s. 21). Ülkemiz hizmet sektörü çalışanlarının iş hayatlarında iş, istihdam ve gelir güvencesizliğinin olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın amacı, Kırıkkale şehir merkezinde hizmet sektörü çalışanlarında Prekarya’nın izlerini aramaktır. Bu amaçla hizmet sektörü çalışanlarına yönelik anket yoluyla veri toplanmış, veriler excel ortamında verilen cevaplara göre gruplandırılmış ve saha bulguları ile Prekarya özelliklerinin karşılaştırılmaları yapılmıştır. Çalışılan grubun ortalama eğitim seviyesi, 13,6 yıl yani lise üstüne 1,6 yıl üniversite eğitimidir. Eğitim seviyesi beyaz yakalı çalışanlar sıfatını hak etmektedir. Saha çalışmasında, belli bir alanda lisans eğitimi alan kişilerin lisans dalı ile alakalı değil de ilgisiz pozisyonlarda çalıştığı tespit edilmiştir. Çalışılan grupta yer alan kişilerin hiçbiri sendikalı değildir. Saha çalışmamızda yapılan görüşmelerde, üç çalışan çalıştıkları iş yeri-şirket ile karşılıklı sözleşme yaparak işe başlamışlardır. Karşılıklı sözleşmenin yaygın olmadığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
The context of globalization best describes today's world. Globalization refers to the unlimited movement of capital financially, the adoption of international trade all over the world, the spread of communication and transportation, and the development of social and cultural relations from local to global in mutual interaction. Some scientists discuss globalization and post-Fordism together. The introduction of production lines after the workshop type production, the standardization and rationalization of the workforce by Frederick W. Taylor led to the Fordist production period, and thus mass production increased. However, production decreased in the 1970s and 80s, and alternative flexible production emerged as "Toyota Production System" or "Lean Production System" in Japan (Akgeyik, 1997, p. 3-65). In the post-fordist period, the abandonment of the welfare state efforts, Globalization, Neoliberalism and the practices of the State administrations in favour of the capitalists and "wild capitalism" have become the fear of today's workers and hopeless job seekers. The traditional proletariat has lost its organized structure and felt hung out to dry in the face of atomized “labour” capital.According to Guy Standing, since the 1990s, millions of workers in the world have found themselves in an "informal" position that does not comply with standards in developed and developing countries. Workers under these conditions are expressed with the concept of “precariat”, which is formed by the combination of the names “precarious” (vulnerable employment) and “proletariat” (working-class). The precariat as such did not mean the working class or the proletariat (Standing, 2019, s. 21).The work, employment and income of the service sector employees in our country are considered to be precarious in their business life. The objective of the study is to search for the traces of Precariat in service sector workers in Kırıkkale city centre. To that end, we collected data through a questionnaire for service sector employees, grouped the data in excel according to the answers given, and compared the field findings to the Precariat characteristics. The average education level of the studied group is 13.6 years, that is, 1.6 years of university education above high school. The level of education allows us to evaluate employees as white-collar workers. In the field study, it was determined that people who received undergraduate education in a certain field were working in unrelated positions. None of the people in the working group are union member. In the interviews held in our field work, 3 employees started to work based on a mutual contract with the workplace-company they work for. It was observed that mutual labour contract is not common.