ALTMAN Z SKORU BELİRLENEN FİRMALARIN BAŞARILI VE BAŞARISIZ OLMA DURUMLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON VE PANEL VERİ ANALİZİ YÖNTEMLERİ İLE BELİRLENMESİ: BİST 100 ENDEKSİNDE BİR UYGULAMA
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı finansal açıdan işletmelerin başarılı ve başarısız olma durumları üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesidir. Çalışmada BİST 100 endeksinde yer alan 48 adet işletmenin 2001-2019 dönemine ait finansal verilerinden faydalanılmıştır. Çalışma verileri lojistik regresyon analizi ile sınanmıştır. Ayrıca çalışmada bir ve iki yıl gecikmeli Altman Z skorlarının etkilerine yönelik panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda işletme başarısını arttıran değişkenlerin cari oran, aktif devir hızı, duran varlık devir hızı ve faiz ve vergi öncesi kâr/aktif toplam oranı olduğu belirlenmiştir. İşletme başarısını azaltan değişkenlerin ise toplam kaldıraç oranı, nakit dönüşüm süresi ve öz sermaye kârlılığının olduğu saptanmıştır. Panel veri analizi sonucunda çalışmada kullanılan değişkenlerin bir yıl gecikmeli Altman Z skorunun yaklaşık %20 oranında, iki yıl gecikmeli Altman Z skorunun ise yaklaşık %19 oranında açıkladığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine the factors that affect the success and failure of firms financially. In the study, the financial data of 48 enterprises included in the BIST 100 index for the period 2001-2019 were used. Study data were tested with logistic regression analysis. In addition, panel data analysis method was used for the effects of one- and two-year delayed Altman Z scores in the study. As a result of the analysis, it has been determined that the variables that increase the success of the firm are the current ratio, asset turnover, fixed asset turnover and profit before interest and tax / total assets ratio. It has been determined that the variables that reduce firm success are total leverage ratio, cash conversion cycle and return on equity. As a result of the panel data analysis, it was found that the variables used in the study explained about 20% of the Altman Z score with a one-year delay and about 19% of the Altman Z score with a two-year delay.
Keywords
- Altman, E. I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy, The Journal of Finance, XXIII (4), 589-609.
- Altman, E., I., Drozdowska, M.,I., Laitinen, E.,K., & Suvas, A. (2017). Financial Distress Prediction İn An İnternational Context: A Review And Empirical Analysis of Altman's Z‐score Model, Journal of International Financial Management & Accounting, 28(2), 131-171.
- Aksoy, A., & Yalçıner, K. (2013). İşletme Sermayesi Yönetimi. Detay Yayıncılık. Ankara
- Amoa‐Gyarteng, K. (2019). Financial characteristics of distressed firms: an application of the Altman algorithm model, Journal of Corporate Accounting & Finance, 30(1), 63-76.
- Ayan, T. Y. & Değirmenci, N. (2018). Firma Finansal Başarısızlık Öngörüsü İçin Bir Lojistik Regresyon Modeli, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18), EYİ Özel Sayısı, 77-88.
- Aydın, N., Başar, M., & Coşkun, M. (2017). Finansal Yönetim. Detay Yayıncılık, Ankara.
- Akkaya, G. C., Demireli, E. & Yakut, Ü. H. (2009). “İşletmelerde Finansal Başarısızlık Tahminlemesi: Yapay Sinir Ağları Modeli ile İMKB Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 187-216.
- Baş, M. & Çakmak, Z. (2012). Gri İlişkisel Analiz ve Lojistik Regresyon Analizi ile İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Belirlenmesi ve Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 63-81.
- Ceylan, A. & Korkmaz, T. (2018). İşletmelerde Finansal Yönetim. Ekin Kitabevi. Bursa.
- Cındık, Z., & Armutlulu, I. H. (2021). A revision of Altman Z-Score Model and A Comparative Analysis of Turkish Companies, Financial Distress Prediction. National Accounting Review, 3(2), 237-255.
- Çelik, M. (2011). Finansal Olarak Başarılı ve Başarısız Firmaların Borsa Performanslarının Karşılaştırılması: İMKB Örneği, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 7-16.
- Göktaş, Ö. (2021). Sağlık Verileri ile Uygulamalı Mikroekonometri. Ebru Çağlayan Akay & Özge Korkmaz(Ed.), Doğrusal Regresyon Modelleri (ss. 55-97), Der Yayınları, İstanbul.
- Gör, Y. (2018). Kurumsal Yönetimin Finansal Başarısızlığı Önlemedeki Yeri Üzerine Bir Araştırma, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 689-697.
- Gritta, R. D., Adrangi B., Adams B., & Tatyanina N. (2008). An Update on Airline Financial Condition and İnsolvency Prospects Using The Altman Z-score model, Journal of Transportation Research Forum, 47(2), 133–138.
- Güriş, S., Akay, E. Ç., Ün, T. & Kızılarslan, Ş. (2017). Multivariate Probit Modeli ile FinansalBaşarısızlığın Yeniden İncelenmesi: Borsa İstanbul Örneği, Social Sciences Research Journal, 6(3),199-210.
- Hauschıld, D. (2013). Altman Z-Score: Not Just for Bankruptcy: From Z-Score to “Green Zone” Survivability, Amros Corporation.
- Ikpesu, F. (2019). Firm Specific Determinants of Financial Distress: Empirical Evidence from Nigeria, Journal of Accounting and Taxation, 11(3), 49-56.
- İçerli, M. Y. & Akkaya, G. C. (2006). Finansal Açıdan Başarılı Olan İşletmelerle Başarısız Olan İşletmeler Arasında Finansal Oranlar Yardımıyla Farklılıkların Tespiti, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 413-421.
- Kalaycı, Ş. & Karataş, A. (2005). Hisse Senedi Getirileri ve Finansal Oranlar İlişkisi: İMKB’de Bir Temel Analiz Araştırması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 146-157.
- Kaygın, C. Y., Tazegül, A. & Yazarkan, H. (2016). İşletmelerin Finansal Başarılı ve Başarısız Olma Durumlarının Veri Madenciliği ve Lojistik Regresyon Analizi ile Tahmin Edilebilirliği, Ege Akademik Bakış, 16(1), 147-159.
- Okka, O. (2010). İşletme Finansmanı. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Samarakoon, L. P., & Hasan, T. (2003). Altman’s Z-Score models of predicting corporate distress: Evidence from the emerging Sri Lankan stock market, Journal of the Academy of Finance, 1, 119-125.
- Selimoğlu, S. & Orhan, A. (2015). Finansal Başarısızlığın Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Kullanılarak Ölçümlenmesi: BİST’de İşlem Gören Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (66), 21-40.
- Swalih, M. M., Adarsh, K. B. & Sulphey, M. M. (2021). A Study on the Financial Soundness of Indian Automobile Industries Using Altman Z-Score, Accounting, 7(2), 295–298.
- Şenel, S. ve Alatlı, B. (2014). Lojistik Regresyon Analizinin Kullanıldığı Makaleler Üzerine Bir İnceleme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52.
- Toraman, C. & Karaca, C. (2016). Kimya Endüstrisinde Faaliyet Gösteren Firmalar Üzerinde Mali Başarısızlık Tahmini: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 111-127.
- Turaboğlu, T. T., Erkol, A. Y. & Topaloğlu, E. E. (2017). Finansal Başarısızlık ve Sermaye Yapısı Kararları: BIST 100 Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Uygulama, Business and Economics Research Journal, 8(2), 247-258.
- Uzun, E. (2005). İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Teorik Olarak İrdelenmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 158-168.
- Vatansever, K. & Aydın, S. (2014). Finansal Başarısızlığın Öngörülmesinde Çok Kriterli Karar Verme Analizine Dayalı Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (41), 163-176.
- Yayar, R., Karaca, S.S. & Turkut, A. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Sahibi Olmaları Üzerinde Etkili Olan Faktörler: Gaziosmanpaşa ve İnönü Üniversite’lerinden Ampiri Bulgular, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 152-169.
- Yıldız, A. (2014). Kurumsal Yönetim Endeksi ve Altman Z Skoruna Dayalı Lojistik Regresyon Yöntemiyle Şirketlerin Kredi Derecelendirmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 71-89.
- Wooldridge, J., M. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, The MIT Press, Cambridge.
