Author :
Abstract
Geçmişten günümüze kadar pek çok zekâ tanımlaması ve sınıflaması yapılmıştır. Bu araştırmada Tannenbaum’un Yıldız (Deniz Yıldızı) modelinin kuramsal yapısı genel hatları ile ele alınmıştır. Araştırma kuramsal bir çalışmadır. Yıldız modelinde bir çocuğun üstün yetenekli/zekâlı olabilmesi için genel yetenek, özel yetenek, çevresel faktörler, zihinsel olmayan bireysel faktörler ve şans faktörlerini barındırması gerekmektedir. Tannenbaum, genel yeteneği genel zekâ olarak tanımlamıştır. Özel yetenek matematik, sanat ve dil gibi alanlara ilişkin özel beceriler kümesidir. Bahsedilen modelde üstün yetenekli bir bireyde zekâ kadar zekâ ile ilgili olmayan bazı özelliklerin de önemli olduğu belirtilmektedir. Örneğin başarıya ulaşma isteği, tatmin olma vb. gibi özelliklerin üstün yetenekli bir bireyi başarıya götüren özellikler olduğundan bahsedilmektedir. Modeldeki bileşenlerden bir diğeri çevresel faktörlerdir. Tannenbaum’a göre çevresel faktörler, yeteneğin ortaya çıkması için önemlidir. Modeldeki şans faktöründen kasıt ise şudur: yeteneklerin keşfedilebilmesi için belli şartların ve imkânların oluşması önemli olabilmektedir. Diğer bir ifade ile doğru zamanda doğru yerde olmak önemlidir. Bu faktörlerin her biri statik ve dinamik alt faktörlerden oluşmaktadır. Statik faktörler, bir kişinin hazır bulunuşluluğu ile ilgili faktörleri içerir. Bir kişinin başarı düzeyi, sağlığı ve çevresiyle olan ilişkisi zamanla değişebilir. Dinamik faktörler, kişiyi etkileyen ve değişime yol açan eğitimsel, sosyal ve öğrenme süreçlerini içerir. Tannenbaum'un Yıldız Modeline göre doruğa ulaşılması, yani başarılı olmak tüm faktörlerin bir araya gelmesine bağlıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın önemle üzerinde durduğu üstün yeteneklilerin/zekâlıların tanılanması açısından Yıldız Modeline dayalı bir uygulama gerçekleştirilebilir.
Keywords
Abstract
Many definitions and classifications of intelligence have been made from the past to the present. In this research, the theoretical structure of Tannenbaum's Star (Starfish) model is discussed in general terms. The research is a theoretical study. In order for a child to be gifted/intelligent in the star model, it is necessary to include general ability, special ability, environmental factors, individual factors that are not mental and chance factors in order to be gifted/intelligent. Tannenbaum defined general ability as general intelligence. A special ability is a set of special skills related to areas such as mathematics, art and language. In the mentioned model, it is stated that some characteristics that are not related to intelligence as well as intelligence are important for a gifted individual. For instance, it is mentioned that the desire to achieve success, satisfaction, etc. such characteristics are the characteristics that lead a gifted individual to success. Another of the components in the model is environmental factors. According to Tannenbaum, environmental factors are important for the emergence of talent. The intention of the luck factor in the model is the following: it may be important to create certain conditions and opportunities for the discovery of abilities. In other words, it is important to be in the right place at the right time. Each of these factors consists of static and dynamic sub-factors. Static factors include factors related to the readiness of a person. The success level of a person, his health and his relationship with his environment may change over time. Dynamic factors include educational, social and learning processes that affect a person and lead to change. According to Tannenbaum's Star Model, reaching the climax, that is succeeding, depends on combination of all factors. An application based on the Star Model can be carried out in terms of the diagnosis of the gifted / talented ones, which the Ministry of National Education focuses on with great importance.
Keywords
- Açıkgöz, K. Ü. (2009). Etkili Öğrenme Ve Öğretme. Biliş Gelişimin Coşkusu.
- Atalay, Z. Ö. (2007). Kaufman Kısa Zekâ Testi (Kaufman Brief Intelligence Test – K-Bıt) 13-14 Yaş Çocukları Üzerinde Geçerlik, Güvenirlik Ve Ön Norm Çalışmaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bayar, S., Arslan, D. & Avcı Doğan, G. (2020). Özel eğitim öğretmen adaylarının üstün zekâ kavramına yönelik algısı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 4(3), 232-253.
- Demirel, Ş. (2008). Abraham Tannenbaum’un Üstün Yetenek Sınıflandırmasına Giren Örnek Yetenek Türlerinin Toplumsal Değeri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi.
- Demirel, Ş., & Sak, U. (2011). Yetenek hiyerarşisi: üstün yetenek türlerinin toplumsal değerleri üzerine bir araştırma. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 1(1) 61-76.
- Duman, M. (2013). Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Bireylere Yönelik Eğitim Modelleri Ve Öğretimsel Uygulamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi.
- Ercan, F. (2013). Fen Alanında Üstün Yetenekli Öğrencilerin Tanılanmasına Yönelik Bir Model Geliştirme Önerisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
- Eser, Y. (2011). Bilim Ve Sanat Merkezleri’nin Eğitim Programlarının Hammond Modeli’yle Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi.
- Gökdemir, S. (2017). Ülkemizde Özel Yetenekli Öğrencilerin Tanılama Sürecinin Öğretmen Veli Ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Gross, M. U. M. (2018). Gifted and talented education professional development package for teachers.https://www.unsw.edu.au/arts-design-architecture/our schools/education/ professional-learning/gerric-gifted-education/resources/professional-developmentpackage-teachers, adresinden 13/12/2021 tarihinde edinilmiştir.
- Köksal, A. (2007). Üstün Zekâlı Çocuklarda Duygusal Zekâyı Geliştirmeye Dönük Program Geliştirme Çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Kuzgun, Y. (2004). Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Nobel Yayın Dağıtım.
- Leana, M.Z. (2005). Üstün Zekâlı Ve Normal Çocuklarda Yönetsel Fonksiyonlar: Londra Kulesi Testi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Mertol, H. (2014). Türkiye Ve ABD’de Üstün Zekâlı Çocuklara Sosyal Bilgiler Dersi Veren Öğretmenlerin Görüş Ve Uygulamaları (Hope Projesi Ve Bilsem Örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi.
- Oğurlu, Ü. (2007). Bilişsel Değerlendirme Sisteminin (CAS) 12 Yaş Grubu İçin Geçerlik, Güvenirlik Ve Ön Norm Çalışması İle Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Çocukların Normal Yaşıtlarıyla Karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Orbay, M., Gökdere, M., Tereci, H., & Aydın, M. (2010). Attitudes of gifted students towards science depending on some variables: A Turkish sample. Scientific Research and Essays, 5(7), 693–699.
- Özyaprak, M. (2006). Zihinsel Güçleri Ve Yeterlilikleri Gözlem Yoluyla Keşfetme Testinin Uzamsal-Analitik Boyutunun A-2 Ve 3-5 Formlarının Geçerlilik Ve Güvenirlilik Çalışmaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Saban, A. (2005). Çoklu Zekâ Teorisi Ve Eğitim. (5. Baskı). Nobel Yayınevi.
- Sak, U. (2017). Üstün Zekâlılar: Özellikleri, Tanılamaları Ve Eğitimleri (7.baskı). Vize Yayıncılık.
- Sousa, D. A. (2003). How The Gifted Brain Learns. California.
- Sternberg, R. J. (2005). The theory of successful intelligence. Revista Interamericana de Psicologia/ Interamerican Journal of Psychology. 39 (2), 189-202.
- Sternberg, R. & Davidson, J. E. (2005). Conceptions Of Giftedness. Cambridge University Press.
- Susan, P. (2011). What do students who are ıntellectually gifted say they experience and need in the ınclusive classroom?. The Journal of the World Council for Gifted and Talented Children. 26, 121-130.
- Şahin, F. (2018). Özel Yeteneklilerin Eğitimi. Nobel Yayıncılık.
- Tannenbaum, J. A. (2003). Nature and nurture of giftedness, N. Colangelo & G. Davis (Eds.), The handbook of gifted education (s.45-60). Allyn & Bacon Publishing.
- Watters, J. J., & Diezmann, C. M. (2003). The gifted student in science: Fulfilling potential. Australian Science Teachers Journal, 49(3), 46-53.
- Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. Özgür Yayınları.
