Author :
Abstract
Bir ürünün yaşam döngüsü, ürün için gerekli hammaddelerin sağlanmasından ürünün tüketilmesine ve atık olarak doğaya karışmasına kadar olan süreci kapsar. Bu bağlamda tasarımcılar, sadece ürünü değil, tasarladıkları ürünün yaşam döngüsünün tüm aşamalarını tasarlamaktadırlar. Kullandığımız ambalajların çoğu içindeki tüketim malzemeleri kullanıldığında işlevini kaybetmektedir ve çöpe atılmaktadır. Gün geçtikçe artan tüketimle birlikte büyüyen sorunlarımızdan biri de her gün çok sayıda ambalajın üretilip atılması ve geri dönüşüm fırsatı olan ambalajların çok az bir kısmının dönüştürülebilmesidir. Yaşamın sürdürülmesini sağlayan doğal kaynakların sınırlı olması ve insan tarafından yapılan müdahalelerle doğada dönüşü olmayan hasarların gerçekleşmesi insanlığın en başlıca problemlerinden biridir. Biyolog Janine Benyus’un “Doğadan Esinlenen Yenilik" adlı kitabında ilk defa kullandığı biyomimikri kavramı, doğanın zaten çözmüş olduğu bir insan sorununu çözmenin bir yolunu bulmak için doğadan ilham alan bir tasarım aracıdır. Biyomimetik tasarım, tasarımcıların disiplinler arası iş birliği ile karşılaştıkları sorunları çözmek için doğanın geliştirdiği çözümlerden esinlenerek ortaya konan, sürdürülebilir çözümler getiren buluş ve tasarımları içermektedir. Tasarım sürecinde, ambalajın yaşam döngüsünü dikkate alarak, doğanın yapı ve inşa süreçlerini ilham kaynağı olarak alan az sayıda çalışma bulunmaktadır ve farklı tasarım alanlarında biyomimikri uygulama biçimleriyle ilgili araştırmalar devam etmektedir. Bu makalenin amacı, bir ambalajın sürdürülebilir olarak tasarlanabilmesi için biyomimikri yaklaşımının nasıl bir ilham kaynağı olarak kullanılabileceğine dair çalışmaları ortaya koymaktır. Bu çalışmada, biyomimikri ve ambalaj tasarımı ve sürdürülebilirlik üzerine literatür taraması yapılmıştır. Ambalaj tasarımında biyomimikrinin nasıl bir katkı sağladığı, çözüm için ne gibi çalışmaların gerçekleştirildiği gibi konular ele alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Grafik tasarım alanında, doğayı model almak; insana ilişkin sorunlara sürdürülebilir çözümler getirmek amacıyla doğanın biçim, süreç ve sistemini model olarak kullanılarak tasarım çözümleri geliştirilebilir. Bir ambalaj tasarımda kullanılan yöntemlerde yapılacak iyileştirmeler sayesinde çevresel yük azaltılabilir. Hangi alandan olursa olsun tasarımcıların tasarım süreçlerinde üretim ve tüketim alışkanlıklarının yıkıcı taraflarına dikkat çekip etki yaratabileceği, çevreye duyarlı malzemeleri araştırıp kullanarak çevreye ilişkin çözüm önerilerini sunabileceği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The life cycle of a product covers the process from providing the necessary raw materials for the product to consuming the product and mixing it with nature as waste. In this context, designers design not only the product, but all stages of the life cycle of the product they design. Most of the consumables in the packaging we use lose their function when used and are thrown away. One of our problems that grows with the increasing consumption day by day is the production and disposal of a large number of packages every day and the recycling of a very small part of the packages that have the opportunity to be recycled. One of the main problems of humanity is that the natural resources that ensure the continuation of life are limited and the irreversible damage to nature caused by human interventions. The concept of biomimicry, first used by biologist Janine Benyus in her book “Nature-Inspired Innovation,” is a nature-inspired design tool to find a way to solve a human problem that nature has already solved. Biomimetic design includes inventions and designs that bring sustainable solutions, inspired by the solutions developed by nature to solve the problems that designers face with interdisciplinary cooperation. In the design process, there are few studies that take the building and construction processes of nature as a source of inspiration, taking into account the life cycle of the packaging, and research on the application forms of biomimicry in different design areas continues. The purpose of this article is to present studies on how the biomimicry approach can be used as a source of inspiration for a sustainable packaging design. In this study, a literature review on biomimicry and packaging design and sustainability was conducted. The contribution of biomimicry in packaging design and what kind of work has been done for a solution have been tried to be evaluated. Taking nature as a model in the field of graphic design; In order to bring sustainable solutions to human problems, design solutions can be developed by using the form, process and system of nature as a model. The environmental burden can be reduced through improvements in the methods used in a packaging design. It is thought that designers from any field can draw attention to the destructive aspects of production and consumption habits in the design process and create an impact, and offer solutions for the environment by researching and using environmentally friendly materials.
Keywords
- Altun, Ş. (2019). Doğanın İnovasyonu, Yenilik İçin Doğadan İlham Al. Hümanist.
- Ambrose, G., Harris, P. (2012). Grafik Tasarımın Temelleri. (Çev. M. E. Uslu). Literatür
- Benyus J. M., (2002). Biomimicry: Innovation Inspired by Nature. Harper Perennial.
- fle:///C:/Users/M%C3%BCge/Downloads/Janine_M_Benyus_Biomimicry_Innovation_In.pdf, (E.T.: 20.07.2021)
- Benyus J. M., (2009). A Biomimicry Primer, https://www.academia.edu/27737670/ A_Biomimicry_Primer_Janine_Benyus, Erişim tarihi: 17.07.2021
- Deluca, D. (2014). Bio-Inspired Buzzwords: Biomimicry and Biomimetics. http://businessinspiredbynatüre.com /bio-inspired- buzzwords-biomimicry-biomimetics/ Erişim tarihi: 25.08.2021
- Derviş, U, Işır, Ö. (2020). Sürdürülebilir Ambalaj Tasarımlarının Grafik Tasarım Eğitimi Açı
- sından İncelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12 (3), 301-318. https://dergipark.org.tr/en/pub/iaud/issue/56118/771901?publisher=aydin, Erişim tarihi: 26.07.2021
- Dinçer, D.(2019). Margarita Talep’ten Doğada Kendi Kendine Yok Olan Ambalaj Malzemesi.
- https://bigumigu.com/haber/margarita-talep-ten-dogada-kendi-kendine-yok-olan-ambalaj- malzemesi/, Erişim tarihi: 30.08.2021
- Doruk, Hilal (2020). Tasarımda Doğanın Bilgisinden Yararlanmak: Biyomimikri, Markut Dergi Sayı:02, https://www.markut.net/sayi-2/biyomimikri-nedir-tasarimda-dogadan-yararlan mak /, Erişim tarihi: 21.07.2021
- Gedik, E., Yavuz Özen, A. (2018). Erken Tasarım Evresinde Konsept Oluşturmak İçin Biyomimetik Bir Yaklaşım: Tasarım Etkinlik Modeli, Mtd Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, Sayı: 15, 135-159. https://www.academia.edu /39623577/erken_tasarim_evresinde_konsept_olusturmak_icin_biyomimetik_bir_yakla sim_tasarim_etkinlik_modeli2019010210263620190618_80589_1uumi5q, Erişim tarihi: 29.07.2021
- Hitti, N. (2019). Elena Amato creates sustainable cosmetics packaging from bacteria. https://www.dezeen.com/2019/02/28/elena-amato-bacteria-packaging-design/, Erişim tarihi: 5.08.2021
- Jedlička, W., (2010). Sustainable Graphic Design Tools, Systems and Strategies for Innovative Print Design. John Wiley&Sons.
- Kanısanlı, Mehmet, Durmuş, S. Hakan (1995), Canlılarda Mimikri, Ekoloji Dergisi, Sayı 14, 45-46. http://www.ekolojidergisi.com/article/canlilarda-mimikri-4165, Erişim tarihi: 18.08.2021
- Karabetca, A. (2015). Doğadan Esinlenmiş Tasarımlar: Tasarım Stratejisi Olarak Biyomimikri
- MSGSU 4. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu, Mekan Tasarımında Disiplinlerarası Yaklaşımlar, 1-13,https://www.researchgate.net/publication/277076667_dogadan_ esınlenmıstasarımlartasarımstratejısıolarak_bıyomımıkrı, erişim tarihi: 20.08.2021
- Kennedy, S., (2004). Biomimicry/biomimetics: General Principles and Practical Examples. The Science Creative Quarterly. http://www.scq.ubc.ca/biomimicrybimimeticsgeneralprinciples-and-practical-examples/, Erişim tarihi: 15.07.2021
- Lewis, H., Fitzpatrick L., Verghese K., Sonneveld K., Jordon, R. (2007). Sustainable Packaging
- Redefined. Melbourne, Australia: Sustainable Packaging Alliance, 1-26. http://www.helenlewisresearch.com.au/wp-content/uploads/2012/03/SustainablePackaging-Redefined-Nov-2007.pdf, Erişim tarihi:11.08.2021
- Mohan, Anne Marie (2014). Stonyfield tests package-less froyo https://www.packworld.com/ issues/sustainability/article/13365195/stonyfield-tests-packageless-froyo. Erişim tarihi: 31.08.2021)
- Özgen, C., Bayazıt, N. (2016). Sürdürülebilirlik Kavramının Ambalaj Tasarımına Etkilerinin İrdelenmesi, BJSS Balkan Journal of Social Sciences / Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, International Congress of Management Economy And Policy, 227- 249. http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11776/1792, Erişim tarihi: 24.08.2021)
- Rhodes, M. (2014). High-Tech Frozen Yogurt That Comes in Edible Packaging. https://www.wired.com/2014/08/high-tech-frozen-yogurt-that-comes-in-ediblepackaging/, Erişim tarihi: 30.08.2021
- Selamet, S. (2012). Sürdürülebilirlik ve Grafik Tasarım. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8 (15), 125-148 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/ 54849/751076, Erişim tarihi:10.08.2021
- Talep, M. (2017). Disintegra.me. https://margaritatalep.com/Desintegra-me-desarrollo. Erişim
- Wahl, D. C. (2006). Bionics Vs. Biomimicry: From Control of Nature To Sustainable Participa tion in Nature, Design and Nature III: Comparing Design in Nature with Science and Engineering, Vol. 87, DOI:10.2495/DN060281, 289-298. https://www.witpress. com/Secure/elibrary/papers /DN06/DN06028FU1.pdf, Erişim tarihi:5.08.2021)
- Verkkomäki, A. (Apr 6, 2020). When biology and design meet. https://omuus.com/ when_ bio logy_ and_design_meet, Erişim tarihi:30.08.2021
- Zari, M. P., (2007). Biomimetic Approaches to Architectural Design for Increased Sustainabi- lity. Sustainable Building Conference (SB07), Auckland, New Zealand, Paper number: 033. file:///C:/Users/M%C3%BCge/Downloads/BIOMIMETICAPPROACHESTO.pdf, Erişim tarihi:20.07.2021
