LEED PLATİNUM SERTİFİKALI İLK VE ORTAÖĞRETİM EĞİTİM YAPILA-RINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK: AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Gelişen dünyamız ve teknolojilerle birlikte artan nüfus, küreselleşme ve bunlara bağlı olarak artan ihtiyaçlar yapılaşmayı artırmaktadır. Yapılaşmanın artmasıyla birlikte var olan kaynaklar azalmakta ve doğal çevre zarar görmektedir. Yapılaşmada ortaya çıkan bu sorunlara ise sürdürülebilir tasarım anlayışı ile çözümler sunulmaktadır. Tasarlanan yapıların sürdürülebilir olması için geliştirilen bazı sertifikasyon sistemleri de bulunmaktadır. Bu sertifikasyon sistemlerinden birisi olan LEED, yapıları kabul edilen ortak standartlara göre değerlendirerek sertifika vermektedir. Fakat yapıların sürdürülebilir olarak tasarlanmasının ötesinde toplumunda bu bilinci edinmesi, gelecek kuşakların yaşam kaynaklarının korunmasının farkındalığının oluşması gerekmektedir. Bahsedilen bu bilincin sağlanabileceği temel yapılardan birisi de eğitim yapılarıdır. Çalışma kapsamında LEED sertifikası alan ilk ve ortaöğretim eğitim yapıları tek tek taranıp incelenmiş ve en fazla LEED sertifikalı eğitim yapısının Amerika’da bulunduğu görülmüştür. Ardından Amerika’daki LEED sertifikası alan ilk ve ortaöğretim eğitim yapıları belirlenen değerlendirme başlıklarına göre sayısal veri grafikleri oluşturularak incelenmiştir. İncelenen veriler sonucunda Amerika’da LEED sertifika derecelerinden platinum sertifika alan eğitim yapıları çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışmanın amacı LEED platinum sertifikalı ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarında sürdürülebilirlik kavramı örnek projeler ve sürdürülebilirlik değerlendirme ilkeleri açısından analiz edilerek irdelenmesidir. Çalışmada yeşil bina açısından iyi performans gösteren örnek geliştirme projelerini onaylamak için tasarlanmış olan LEED platinum sertifikasyonu doğrultusunda yüksek puan alan eğitim yapıları incelenmektedir. Bu doğrultularda çalışma 6 aşamada kurgulanmıştır. Amerika’da platinum sertifika almış toplam 45 eğitim yapısı taranarak sürdürülebilirlik kapsamında en fazla bilgi ve görsele ulaşılan “5” adet ilk ve ortaöğretim eğitim yapısı seçilmiştir. Seçilen eğitim yapıları LEED platinum sertifika değerlendirme başlıkları üzerinden incelenerek genel analiz tablosu oluşturulmuştur. Çalışmanın sonucunda Amerika’da sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda yapılan eğitim yapılarının su, enerji, havalandırma, maddi kaynaklar gibi birçok parametrede almış oldukları kararların hem sürdürülebilirlik hem de öğrencilerde doğal çevreyi koruma bilincinin oluşmasında önemli etken olabileceği görülmüştür.
Keywords
Abstract
Increasing population with our developing world and technologies, globalization and increasing needs related to these increase structuring. With the increase in construction, the existing resources are decreasing and the natural environment is damaged. Solutions are offered to these problems arising in construction with the understanding of sustainable design. There are also some certification systems developed to ensure that the designed structures are sustainable. LEED, one of these certification systems, grants certificates by evaluating the structures according to the accepted common standards. However, beyond the sustainable design of the buildings, it is necessary to gain this awareness in the society and to raise the awareness of the protection of the life resources of future generations. One of the basic structures in which this awareness can be achieved is educational buildings. Within the scope of the study, primary and secondary education structures that received LEED certification were scanned and examined one by one and it was seen that the most LEED certified education structure was found in the United States. Then, the primary and secondary education structures in the United States that received LEED certification were analyzed by creating numerical data charts according to the determined assessment titles. As a result of the analyzed data, education structures that received platinum certification from LEED certification degrees in the United States were determined as the study area. The aim of the study is to analyze the concept of sustainability in LEED platinum certified primary and secondary education buildings in terms of sample projects and sustainability evaluation principles. The study examines educational buildings with high scores in line with LEED platinum certification, designed to approve exemplary development projects that perform well in terms of green building. In this direction, the study has been structured in 6 stages. A total of 45 platinum-certified educational buildings in the United States were scanned, and "5" primary and secondary education buildings were selected, with the most information and visuals available within the scope of sustainability.The selected training structures were examined over the LEED platinum certificate evaluation headings and a general analysis table was created. As a result of the study, it has been seen that the decisions taken by the educational buildings in the USA in accordance with the principles of sustainability in many parameters such as water, energy, ventilation and material resources can be an important factor in both sustainability and the formation of the awareness of protecting the natural environment in students.
Keywords
- olarak okul Sürdürülebilir siteler başlığında ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarında çevre bitkilendirmesi en fazla tercih edilen nokta olmuştur. Yapılan bitkilendirme de bitkinin fazla su istememesi, çevresel durumlara karşı hem doğanın hem de yapının korunması ve iç mekâna gün ışığı alımını kontrol edebilmek amacı ile tercih edilmiştir. Aynı zamanda okul çevresinin bitkilendirilmesi, doğal çevre oluşturulması öğrencilerin doğaya saygılı bireyler olması yolunda eğitimin kazanılmasını sağlayabilmektedir. Su verimliliği başlığında ise tüm yapılarda yağmur suyu toplama sistemi tasarlanmıştır. Bunun haricinde ise bu yapılarda kullanılan klozet ve armatürlerin düşük debili olmasına da dikkat edilmiştir. Otomatik sensörlü armatürler örnekler kapsamında pek kullanılmamış olsa da otomatik sensörlü aydınlatma tasarımları uygulanmıştır. Suyun geri dönüştürülmesi ise toplanan yağmur suyunun filtrelenip arıtılarak içme suyu olarak kullanılması ya da gri suyun geri dönüştürülmesi ile tuvalet sifonlarında kullanılmıştır. Su verimliliği sağlama yöntemlerinden çoğunu uygulayan ilk ve ortaöğretim eğitim yapısı Hood River Okulu olmuştur. Enerji ve atmosfer başlığında enerji tüketiminden çok üretimine önem verilmesi yapıların çoğunluğuna fotovoltaik paneller yerleştirilerek ihtiyaç duyulan elektriğin üretilmesi amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra bitkisel atıkların ısıya dönüştürülerek jeotermal enerji olarak iç mekânların ısı ihtiyacı karşılanmaktadır. Üç camlı pencere kullanımı sayesinden de hem doğal aydınlatma desteklenmekte hem de ısı korunumu sağlanarak enerji kaybı en aza indirilmektedir. En fazla uygulamaların gerçekleştiği başlık olan iç ortam kalitesi başlığında incelenen yapıların çoğunluğunda düşük VOC malzemelerin kullanıldığı görülmüştür. Bunun yanı sıra sınıflarda kullanılan akustik paneller sürdürülebilirlik kararları kapsamında sürdürülebilir ya da geri dönüştürülmüş malzemelerden seçim yapılarak mekânlarda olası gürültü seviyelerinin artma durumu düşürülmüştür. Doğal havalandırmada tavanlarda bulunan vantilatörlerle sağlanarak yapay havalandırma kullanımı en aza indirilmektedir. Tüm yapılarda ise gün ışığının etkin kullanıldığı geniş pencere açıklıkları kurgulanmıştır. Gün ışığının çocukların başarıları üzerinde olumlu etkisinin olduğunun bilinmesi tüm ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarında bulunması gereken tasarım kararı olarak ele alınmıştır. Gün ışığının fazla etkisinin azaltmak, kamaşmayı önlemek için de güneş kırıcılar ve gölgelikler kullanılarak kontrol altına alınmıştır. İç mekânların en az enerji kullanımı ile ısıtılması ya da soğutulması istenildiği için radyant sistemler kullanılmıştır. Radyant sistem ile soğutmada yağmur suyunun ya da geri dönüştürülmüş gri suyunun geceleri soğutulup depolanması ve gündüzleri soğuk suyun kanallara iletilmesi ile iç mekânlarda soğutma sağlanabilmiştir. Sürdürülebilirlik kapsamında incelenen platinum sertifikalı ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarının genellikle enerjinin korunması, az maliyetli ve doğaya en az zarar veren malzemelerde yapılması, mümkün derecede doğal aydınlatma ve havalandırma sistemlerinin kullanılarak yapay kullanımının en aza indirilmesi, enerji üretmesi gibi doğal çevrenin korunmasına katkı sağlayacak çözümler uygulandığı görülmüştür. SONUÇ Sürdürülebilirlik, doğal çevreye saygılı olmak, çevre dostu kararların alınması ve gelecek nesillere yaşanabilir doğal bir çevre bırakılması amacına hizmet eden bir kavram olmuştur. Sürdürülebilir mimarlık ise aynı şekilde ekolojik tasarım, çevreye duyarlı, yenilebilir kaynakların kullanımının kontrollü olduğu, tüketmekten ziyade üretmenin öne çıktığı yapıların inşa edilmesini desteklemektedir. Sürdürülebilir mimari yapılarının en gerekli olduğu yapılardan birisi de eğitim yapıları olmuştur. Bunun nedeni ise sürdürülebilir eğitim yapılarının ortaya koyduğu sonuçları direk olarak çocukların gözlemleyip deneyimleyeceği bir ortam oluşturmasıdır. İlk ve ortaöğretim okullarındaki öğrencilerde bu bilincin oluşması geleceği şekillendirecek bu çocukların çevreye daha saygılı olacağına teminat vermektedir. Amerika’da bulunan LEED platinum sertifikalı ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarının uyguladığı sürdürülebilirlik kararları ve elde edilen sonuçlar diğer uygulamalara hem teşvik hem de kaynak olabilmektedir. Sürdürülebilirlik kapsamında ele alınan ilk ve ortaöğretim yapılarından elde edilen verilerden su verimliliği, enerjinin etkin ve yenilebilir kaynaklardan üretildiği ve kullanıldığı görülmüştür. Bu alanlarda sağlanan tasarruflar çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına katkı sağlamıştır. Yapıların çatılarına tasarlanan fotovoltaik paneller sayesinde de temiz enerji üretilip kullanılarak kaynakların korunması sağlanmıştır. Sürdürülebilir ilk ve ortaöğretim eğitim yapılarında düşük VOC malzeme ve boya kullanımı çocukların toksin malzemeye maruz kalma riskini azaltmakta ve sağlık sorunları yaşama ihtimalini en aza indirmektedir. İç hava kalitesinin doğal havalandırma, CO2 sensörleri sayesinde ne zaman havalandırılacağının bilinmesi iç mekândaki hava kalitesinin aynı düzeyde kalmasını sağlamıştır. Kaliteli iç mekân sunulması alerjen bünyeye sahip öğrenci ve öğretmenlerinde okul içerisinde herhangi bir solunum veya tahriş edici maddelere temasın en aza indirildiği görülmektedir. Sürdürülebilir eğitim yapılarında iç mekân hava kalitesinin iyileştirilmesi öğrenci, öğretmen ve personellerin sağlığını iyileştirmekte, potansiyel hastalık günlerini azaltmakta ve öğrenciler üzerinde başarı artışını desteklemektedir. Ayrıca sınıflarda kullanılan akustik paneller, öğrencilerin sesleri optimum düzeyde işitmesini ve yankı sorunları yaşamasını minumum seviyeye çekmektedir. Sürdürülebilir eğitim yapılarında sınıftaki arka plan gürültüsünü azaltmak için tasarlanan akustik tavan ve duvar döşemeleri, havalandırma kanalları ve ısıtma-soğutma sistemleri gibi özelliklerin neredeyse tamamında sürdürülebilirlik kararları etken unsur olmuştur. Bunların yanı sıra sürdürülebilir eğitim yapılarında doğa ile ilişki kurma, doğaya erişim konuları öğrencilerin bilgi derinliğini keşfetmesini, deneyimleyerek öğrenmesi ile bilgilerin kalıcı ve bir alışkanlık haline bürünmesine katkı sağlamaktadır. Sürdürülebilirlik günümüz dünyasının en önemli kavramlarından birisidir. Hızlı tüketim ve küreselleşme gelecekte dönüşecek yenidünyanın ne kadar yaşanılabilir olacağı konusunda kaygılar vermektedir. Bu nedenle ilk ve ortaöğretim gibi eğitim yapılarının sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde yapılması çocuklarda çevre bilincinin oluşmasını desteklemesi ve gelecek nesillerin doğal ve ekolojik bir çevrede yaşamasına olanak vermesi bakımından önemli bir nokta olduğu düşünülmektedir. KAYNAKÇA Anbarcı, M., Giran, Ö., & Demir, İ., H. (2012). Uluslararası yeşil bina sertifika sistemleri ile Türkiye’deki bina enerji verimliliği uygulaması. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 368-383. https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsaeng/issue/19855/212664 Bachman, L. R. (2003). Integrated Buildings: The Systems Basis of Architecture. John Wiley & Sons. New Jersey. Button, J. (1988). Dictionary of Green Ideas. Routledge. London. Cavas, B., Ertepınar, H., & Teksöz, G. (2014). Sustainability in schools of education in Turkey: In the words of Lecturers. Journal of Baltic Science Education, 13(4), 469-482. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2011). Yeşil Binalar. Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Yayınları. s. 5. Davis, J. M. (2010). Early childhood education for sustainability: Why it matters, what it is, and how whole centre action research and systems thinking can help. Journal of Action Research Today in Early Childhood(Education for Sustainability in Asia and the Pacific). Demir, E. (2010). A Study On Elementary School Buildings In Terms Of Sustainable Design Principles With The Object Of Developing Intervention Opportunities. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Elkhapery, B., Kianmehr, P., & Doczy, R. (2021). Benefits of retrofitting school buildings in accordance to LEED v4. Journal of Building Engineering, 33(6). Ertem, M. E. (2020). İç Mekân Tasarımında Sürdürülebilirlik: Sürdürülebilir Yapı Analizi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gelfand, L. & Freed, E. C. (2010). Sustainable School Architecture: Design for Elementary and Secondary Schools. Wiley Academy. Güzer, C.A. & Özgenel, L. (2019). Eğitim yapılarından öğrenmek. Al Şensoy. S. (Ed.), Eğitim yapıları ve tasarımı içinde (s.1-30). Ankara: Pegem Akademi. Kayıhan, K.S. & Tönük, S. (2011). Sürdürülebilirlik bilincinin inşa edileceği binalar olma yönü ile temel eğitim okulları. Politeknik Dergisi, 14 (2), 163-171.
- Kocabaş, İ. & Bademcioğlu, M. (2016). Sustainability in Education Buildings. International Online Journal of Educational Sciences, 8(3).
- Kongar, E. (1993). Kültür Üzerine. İstanbul:Remzi Kitapevi.
- Lyons Higs, A. & McMillan, V.M. (2006). Teaching through modeling: four schools' experiences in sustainability education. The Journal of Enviranmental Education, 38(1), 39-53.
- McMichael, A. (1993). Planetary overload: Global environmental change and the health of the human species. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
- Mebratu, D. (1998). Sustainability and sustainable development: historical and conceptual review. Environmental Impact Assessment Review, 18(6), 493-520.
- Pornpimon, C., Wallapha, A., & Prayuth, C. (2014). Strategy challenges the local wisdom applications sustainability in schools. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 112, 626-634.
- Prakash, N. & Fielding, R. (2007). The Language of School Design, Design Patterns for 21st Century Schools. Designshare.
- Ravindu, S., Rameezdeen, R., Zuo, J., & Zhou, Z. (2015). Indoor environment quality of green buildings: Case study of an LEED platinum certified factory in a warm humid tropical climate. Building and Environment, 84.
- Sev, A. (2009). Sürdürülebilir Mimarlık. İstanbul: Yem Yayın.
- Sipahi, S. & Tavşan, F. (2019). Otel yapılarında sürdürülebilir yaklaşımlar ve yeşil bina sertifikasyon sistemleri. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8, 20-30. DOI: 10.17100/nevbiltek.572354.
- Şahin, B.E. & Dostoğlu, N. (2015). Okul binaları tasarımında sürdürülebilirlik. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20(1), 75-91.
- Tavşan, F. & Yanılmaz, Z. (2019). Eğitim yapılarında sürdürülebilir yaklaşımlar. Sanat ve Tasarım Dergisi, (24), 359-383. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatvetasarim/issue/51009/665656
- Taylor, A. (2009). Linking Architecture and Education, Sustainable Design of the Learning Environments. University of New Mexico Press.
- Tonguç, B. & Özbayraktar, M. (2017). Sürdürülebilir okul öncesi eğitim yapılarının sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik açısından incelenmesi. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2 (1), 2746. DOI: 10.26835/my.299396.
- URL-1, Radio Park İlköğretim Okulu, Erişim Adresi: http://www.cra- architects.com/project/radio-park-elementary-school/ Erişim Tarihi: 18.01.2020.
- URL-2, Radio Park İlköğretim Okulu, Erişim Adresi: https://lynchie815.wixsite.com/intern- architect/ncma-project Erişim Tarihi: 06.01.2020.
- URL-3 Hood River Ortaöğretim Okulu, Erişim Adresi: https://www.opsisarch.com/project/hood- river-middle-school-music-science-building/ Erişim Tarihi: 20.01.2020.
- URL-4 Hood River Ortaöğretim Okulu, Erişim Adresi: http://kirbynagelhout.com/portfolio- item/hood-river-middle-school-science-and-music-building/ Erişim Tarihi: 20.01.2020.
- URL-5 Hood River Ortaöğretim Okulu, Erişim Adresi: https://www.aiatopten.org/node/77 Erişim Tarihi: 12.01.2020.
- URL-6 Marin Country Okulu, Erişim Adresi: https://aasarchitecture.com/2013/05/marin- country-day-school-by-ehdd-architecture.html/ Erişim Tarihi: 26.01.2020.
- URL-7 Marin Country Okulu, Erişim Adresi: https://www.aiatopten.org/node/276 Erişim Tarihi: 26.01.2020.
- URL-8 Marin Country Okulu, Erişim Adresi: https://www.mcds.org/about-us/our- campus/sustainability-and-stewardship Erişim Tarihi: 26.01.2020.
- URL-9 Hawaii Lisesi Enerji Laboratuvarı, Erişim Adresi: https://www.archdaily.com/64732/hawaii-preparatory-academy-energy-laboratoryflansburgh-architects Erişim Tarihi: 29.03.2021.
- Ürük, Z.F. & Külünkoğlu İslamoğlu, A.K. (2019). Breeam, Leed ve DGNB yeşil bina sertifikasyon sistemlerinin standart bir konutta karşılaştırılması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (15), 143-154. DOI: 10.31590/ejosat.512291.
- Ünal, S. & Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17), 142- 154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7822/102805
- WCED (World Commission on Environment and Development), (1987). Our Common Future Raporu. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Our_Common_Future Erişim Tarihi: 03.02.2021.
- Yanılmaz, Z. & Tavşan, F. (2021). Sürdürülebilir eğitim yapılarında konfor koşullarına ilişkin kullanıcı görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 240-254. DOI: 10.29048/makufebed.928538.
