Author :
Abstract
Amarna Çağı (MÖ 1390-1295) Mısır, Hitit, Babil, Asur, Arzawa ve Alaşiya gibi dönemin büyük devletleri ile bu devletlere bağlı vasal devletlerin yoğun diplomatik ilişkiler içerisinde olduğu bir çağ olmuştur. Orta Mısır’daki el-Amarna bölgesinde MS 19. yüzyılın sonlarında bulunan ve Amarna mektupları olarak adlandırılan çivi yazılı belgeler Amarna Çağı’ndaki devletlerarası yazışmalardan oluşmakta ve dönemin diplomatik ilişkilerinin mahiyetini ortaya koymaktadır. Amarna Çağı’nda Mısır devleti yıllardır sürdürdüğü askeri faaliyetler sonucu uluslararası konumunu güçlendirmişti. Mısır devleti bu dönemde diğer ülkelerle diplomatik ilişkiler kurma yoluna gitmiş bu dönemdeki en önemli müttefiki ise gittikçe güçlenen Hitit tehlikesine karşı Mitanni devleti olmuştur. Bu çalışmada Mitanni kralı Tuşratta’nın (MÖ 1365-1330), Mısır firavunları III. Amenofis (MÖ 1390-1352) ve IV. Amenofis’e (MÖ 1352-1336) yazdığı mektupların bağlamından hareketle Mısır-Mitanni ilişkisinin yanı sıra dönemin uluslararası diplomasi anlayışının da incelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Amarna Period (1390-1295 BC) was an era that major countries of the term, like Egypt, Hittite, Babylon, Assyrian, Arzawa and Alasiya, and vassal states which were depended on these countries had intensive diplomatic relations. The documents with cuneiform which were found in El-Amarna Region at Middle Egypt at the end of 19th century and named as Amarna Letters are comprised of interstate correspondence at AmarnaPeriod and reveals the quality of diplomatic relations of the period. In Amarna Period, Egypt strengthened its international position as a consequence of military activities carried on over the years. Egypt, resorted to establish diplomatic relations with the other countries and Mitanni was its major ally nation in this period against the threat of Hittite which was becoming stronger gradually. In this study, it is aimed to analyze the conception of international diplomacy at this period and inspect Egypt and Mitanni relations within the context of letters that King of Mitanni, Tuşratta (1365-1330 BC), had written to Egyptian Pharaohs Amenofis III (1390-1352 BC) and Amenofis IV (1352-1336 BC).
Keywords
- Aldred, Cyril (1973), Akhenaten and Nefertiti, The Brooklyn Museum in Association with The Viking Press, New York.
- Booth, Charlotte, (2007), The Boy Behind the Mask Meeting the Real Tutankhamun, Published By Oneworld Publications, Oxford.
- Braudel, Fernand, (2013), Bellek ve Akdeniz -Tarihöncesi ve Antikçağ, Metis Yayıncılık, İstanbul.
- Brewer, Douglas J. ve Teeter, Emily, (2017), Mısır ve Mısırlılar, Çev. Nihal Uzan, Arkadaş Yayınları, Ankara.
- Bryece, Trevor, (2005), Letters of the Great Kings of the Ancient Near East the Royal Correspondence of the Late Bronze Age, Routledge, New York and London.
- Bryce, Trevor, (2005), The Kingdom of Hittites, Oxford University Press, New York.
- Bryce, Trevor ve Ress-Birkett Jessie, (2016), Atlas of the Ancient Near East From Prehistoric Times to the Roman Imperial Period, Routledge, New York and London.
- Bunson, Margeret,(2002), Encyclopedia of Ancient Egypt, Facts On File, New York
- Desplancques, Sophie, (2016), Antik Mısır, Çev. İsmail Yerguz, Dost Kitabevi, Ankara.
- Devecchi, Elana, (2019), Antik Yakındoğu, Çev. Leyla Tonguç Basmacı, Ed. Umberto Eco, Alfa Basım, İstanbul.
- Diakov,V. ve Kovalev,S., (2010), İlkçağ Tarihi Cilt: 1,Ortadoğu, Uzakdoğu, Eski Yunan, Yordam Kitap, İstanbul.
- Dijk, Jacobus Van, (2000). “The Amarna Period and the Later New Kingdom ( 1352-1069)”, The Oxford History of Ancient Egypt, Ed. Ian Shaw, Oxford University Press, New
- Edwards, I.E.S; Gadd, C. J.; Hamond, N. G. L ve Sollberger, E., (2006) The Cambridge Ancient History Vol. II. Part 2, History of The Middle East and The Aegean Region c. 1380-1000 BC, Cambridge University Press, United Kingdom.
- Eliade, Mircea,(2003), Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi I, Çev. Ali Berktay, Kabalcı Yay., İstanbul.
- Fremaan, Charles, (2003), Mısır, Yunan ve Roma Antik Akdeniz Uygarlıkları, Çev. Suat Kemal Angı, Dost Kitabevi, Ankara,
- Friedell, Egon, (2006), Mısır ve Antik Yakındoğu’nun Kültür Tarihi, Çev. Ersel Kayaoğlu, Dost Kitabevi, Ankara,
- Hoffmeir, James K., (2015), Akhenaten and the Origins of Monoteizm, Oxford University Press, New York.
- Hornung, Erik (2017), Mısır Tarihi, Çev. Zehra Aksu Yılmazer, Kabalcı Yay., İstanbul.
- Karauğuz, Güngör, (2018), Hitit Devleti’nin Siyasi Antlaşma Metinleri, Çizgi Kitabevi,
- Kinsey, Brian (ed.), (2011). Ancient Egypt and the Near East: An Illustrated History, Marshall Cavendish Reference, New York.
- Kuhrt, Amelie (2017), Eski Çağ’da Yakındoğu-Cilt 1, Çev. Dilek Şendil, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.
- Kurhan, Mürüvvet, (1995), İmparatorluk Tanrısı Amon, Belleten, Cilt LIX, Sayı 226, 499- 582.
- Liverani, Mario, (2014), The Ancient Near East History, Society and Economy, Routledge Publishing, New York.
- Memiş, Ekrem ve Bülbül,Cemil, (2014), Eskiçağda Göçler, Ekin Yay., Bursa
- Mieroop, Marc Van De, (2019), Eski Mısır Tarihi, Çev. Ali Oğuz Bozkurt, Homer Kitabevi,
- Mieroop, Marc Van De, (2018), Eski Yakındoğu Tarihi, Çev. Sinem Gül, Homer Kitabevi,
- Montserrat, Dominic,(2000), Akhenaten, History,Fantasy and Ancient Egypt, Routledge, New York.
- Moran, L. William, (1992), The Amarna Letters, The Johns Hopkins Press Ltd., Londan.
- Mynarova, Jana, (2007), Language of Amarna - Language of Diplomacy Perspectives on the Amarna Letters, Czech Institute of Egyptology Faculty of Arts, Prague, 2007.
- Rainey, F. Anson,(2015), The El- Amarna Correspondence , A New Edition of the Cuneiform Letters from the Site of El-Amarna based on Collations of all Extant Tablets, Vol 1, HdO 110, Ed.; William M. Schniedewind, Brill, Leiden-Boston.
- Redford, Donald B., (1987), Akhenaten: The Heretic King, Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
- Sever, Erol, (1993), Asur Tarihi, Karnak Yayınları, İstanbul.
- Sever, Hüseyin, (1987), Asur Siyasi Tarihinin Ana Devreleri, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt 31, Sayı 1-2, 421-428.
- Spalinger, Anthony J., (2005), War in Ancient Egypt: The New Kingdom, Blackwell Publishing, Oxford UK.
- Ünal, Ahmet, (2002), Hititler Devrinde Anadolu cilt1, Arkeoloji ve Sanat Yay,İstanbul.
- Vercoutter, Jean (2016), Eski Mısır, Çev. Emine Çaykara, İletişim Yay., İstanbul.
- Wilkinson, Toby, (2013), Eski Mısır M.Ö. 3000’den Kleopatra’ ya Bir Uygarlığın Tarihi, Çev. Ümit Hüsrev Yolsal, Say Yayınları, İstanbul.
- Yiğit, Turgut, (2019), Eski Mısır Tarihi, Bilgin Kültür Sanat Yay., Ankara.
