ATIK YÖNETİMİ, SERA GAZI EMİSYONLARI VE TÜRKİYE: AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI ÇERÇEVESİNDE BİR DEĞERLENDİRME
Author :
Abstract
Avrupa Birliği, genel olarak küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak gezegenin çevresel felaketlerle karşı karşıya olduğuna inanıldığı için sürdürülebilir yeşil dönüşüme liderlik etmeyi hedeflemektedir. Bu öncü misyonun bir göstergesi olarak Avrupa Komisyonu tarafından, ısınan atmosfere, değişen iklime ve kirli havaya bir tepki olarak Avrupa Yeşil Mutabakatı ortaya konulmuştur. Avrupa Yeşil Mutabakatı, 2050 yılına kadar sıfır sera gazı emisyonunun söz konusu olduğu adil ve rekabetçi bir ortamda Avrupa Birliği ülkelerinin ve vatandaşlarının dönüşümünü hedeflemektedir. Söz konusu bu dönüşümün, AB üyelik sürecinde olan Türkiye için de bazı etkileri olacağı ve buna bağlı olarak çeşitli fırsatlar ortaya çıkartacağı aşikârdır. Çalışmada; Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında atık yönetimi, sera gazı emisyonu ve Türkiye’ye yönelik muhtemel etkiler değerlendirilmiş ve öneriler sunulmuştur. Ayrıca, bir eylem araştırması ile Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamındaki atık emisyonlarının Avrupa Birliği ve Türkiye'deki etkileri analitik bir bakış açısıyla karşılaştırmalı biçimde analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, Türkiye’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında atık yönetimi hakkında detaylı ve objektif çalışmalar gerçekleştirerek olası fırsatları değerlendirmesi ve bunun yanı sıra olumsuz etkilere karşı etkili önlemler alması gerektiği ortaya konulmuştur. Yeni bir olgu olan Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ilgili olarak literatürde özellikle Türkiye atık yönetimi sektörü açısından sera gazı emisyonu etkilerinin incelendiği bir çalışmaya rastlanmamıştır ve bu alanda ulusal ve uluslararası literatüre katkı yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The European Union (EU) aims to lead sustainable green transition as it is generally believed that the planet faces environmental disasters as a result of climate change. As an indication of this pioneering mission, the "European Green Deal" has been put forward by the European Commission as a reaction to the warming atmosphere, changing climate and polluted air. The European Green Deal aims to transform EU countries and their citizens in a fair and competitive environment with zero greenhouse gas emissions by 2050. It is correspondingly obvious that this transformation would reveal some impacts and opportunities for Turkey that is in the EU accession process. In this study; the waste management, greenhouse gas emissions and the potential impacts for Turkey within the scope of the European Green Deal are evaluated and recommendations offered. Moreover, benefitting the action research study, the European Green Deal within the scope of waste emissions, the effects on the European Union and Turkey have been analyzed in a comparative way with an analytical perspective. According to the analysis, it has been demonstrated that Turkey should perform detailed and objective assessments on waste management in order to seize the potential opportunities and take effective measures against the negative effects within the scope of the European Green Deal. In this study, the European Green Deal has been examined amongst the effects of greenhouse gas emissions within the scope of waste management field for Turkey which is a new phenomenon that was not demonstrated in the literature and consequently a national and international contribution to literature was made in this field.
Keywords
- Alyanak, İ. (1994). Katı Atık Bertarafından Katı Atık Ekonomisine, Kıyı Sorunları ve Çevre Sempozyumu (10-11 Kasım 1994), Kuşadası Belediyesi Yayınları No:7, Aydın.
- Armağan, B., Demir, İ., Demir, Ö., & Gök, N. (2006). Katı Atıkların Ekonomide Değerlendirilmesi. İstanbul, İTO Yayınları.
- Atık Çerçeve Direktifi. (2008). European Comission 2008/98/EC, https://eur- lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:02008L0098-20180705, (Erişim tarihi: 10 Ekim 2020)
- Avrupa Çevre Ajansı. (2009). Diverting Waste from Landfill. Effectiveness of Waste Management Policies in The European Union. European Environment Agency Report No 7/2009, http://www.eea.europa.eu/highlights/landfillingdown-as-europe-shifts-tobetter-waste-management, (Erişim tarihi: 10 Eylül 2020)
- Avrupa Çevre Ajansı. (2020). Greenhouse Gas - Data Viewer, European Environment Agency, https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/data-viewers/greenhouse-gases-viewer, (Erişim tarihi: 21 Ekim 2020)
- Avrupa Komisyonu. (2011). Report From the Commission to the European Parliament, The European Council, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on the Thematic Strategy on the Prevention and Recycling of Waste. Brussel.
- Avrupa Komisyonu. (2019a). Communication on The European Green Deal, The European Commission, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/european-green-dealcommunication_en.pdf, (Erişim tarihi: 10 Eylül 2020)
- Avrupa Komisyonu. (2019b). European Union Climate Action and The European Green Deal, The European Commission, https://ec.europa.eu/clima/policies/eu-climate-action_en, (Erişim tarihi: 10 Eylül 2020)
- Avrupa Komisyonu. (2019c). A European Green Deal: Striving to be the First Climate-Neutral Continent. European Commission, https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-20192024/european-green-deal_en#policy-areas (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Avrupa Komisyonu. (2020a). Greenhouse Gas Emissions from Waste. European Commission, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-202001231#:~:text=The%20reduction%20in%20emissions%20from,contributes%20to%20protect ing%20the%20 (Erişim tarihi: 10 Ekim 2020)
- Avrupa Komisyonu. (2020b). Reducing Greenhouse Gas Emissions: Commission Adopts EU Methane Strategy as part of European Green Deal. Brussels.
- Avrupa Komisyonu. (t.y.). Döngüsel Ekonomi Eylem Planı. European Commission https://ec.europa.eu/environment/circular-economy/ (Erişim tarihi: 29 Ekim 2020)
- Avrupa Parlamentosu. (2020a). EU Parliament News. European Parliament, https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20200109STO69927/europes-one-trillion-climate-finance-plan (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Avrupa Parlamentosu. (2020b). Maximising the Energy Efficiency Potential of the EU Building Stock. European Commission, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-92020-0227_EN.html (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Aydın, P. (2015). Lastik Atığın Kompozit Yapımında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Bayramoğlu, Y. F. (1995), Çevre Terimleri Sözlüğü, IULA Çevre Kitapları Serisi, İstanbul.
- Birleşmiş Milletler. (1992). United Nations framework convention on climate change. United Nations Framework Convention on Climate Change, https://unfccc.int/files/essential_background/background_publications_htmlpdf/applicat ion/pdf/conveng.pdf (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Birleşmiş Milletler. (t.y.-a). Climate: Get the Big Picture. United Nations Framework Convention on Climate Change, https://unfccc.int/resource/bigpicture (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Birleşmiş Milletler. (t.y.-b). The Kyoto Protocol. United Nations Framework Convention on Climate Change, https://unfccc.int/process-and-meetings/the-kyoto-protocol/what-isthe-kyoto-protocol/kyoto-protocol-targets-for-the-first-commitment-period (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Birleşmiş Milletler. (t.y.-c). The Paris Agreement. United Nations Framework Convention on Climate Change, https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-parisagreement (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Can, F. (2016). Çevre Politikasının Ekonomik Araçları, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (3).
- ÇEVKO. (2020). Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı, http://www.cevko.org.tr/index.php?lang=tr (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Düzenli Depolama Direktifi (1999). European Commission 1999/31/EC, https://eur- lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:01999L0031-20180704 (Erişim
- EUROSTAT. (2020a). Greenhouse Gas Emission Statistics - Emission Inventories. European Statistical Office, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/1180.pdf (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- EUROSTAT. (2020b). Municipal Waste Statistics. European Statistical Office, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/ index.php?title=Municipal_waste_statistics (Erişim tarihi: 22 Ekim 2020)
- Güler, Ç. (2013). Büyük Çevre Sözlüğü, Ankara, Yazıt Yayınları.
- Karagözoğlu, M. B., Özyonar, F., Yılmaz, A., & Atmaca, E. (2009). Katı Atıkların Yeniden Kazanımı ve Önemi. Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu (TÜRKAY 2009), 15-17.
- Karpuzcu, M. (2011). Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü, İstanbul, Kubbealtı Yayınevi.
- Knight, L. (2009) What is Waste that We Should Account for It? A Look Inside Queensland’s Ecological Rucksack, Geographical Research, Institute of Australian Geographers.
- Merdun, H., & Çınar, Ö. (2008). Çevre Kirliliği ve Kontrolü, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
- Poore, J., & Nemecek, T. (2018). Reducing Food’s Environmental Impacts Through Producers and Consumers. Science, 360(6392), 987-992.
- Sedef, M. (2016). Katı Atık Yönetimi. Uzmanlık Tezi, İller Bankası Anonim Şirketi.
- Şahin, G., Taksim, M.A., & Yitgin, B. (2021). Effects of The European Green Deal on Turkey’s Electricity Market. The Journal of Business, Economic and Management Research, 4(1), 40-58.
- Şencan, H., & Kadriye, A. (2020), Atık Maddeler ve Uluslararası Ticareti, Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Konya.
- Tenikler, G. (2007). Türkiye’de Tehlikeli Atık Yönetimi ve Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Analiz, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İzmir.
- Topal, A. (2012). Entegre Katı Atık Yönetiminde Politika Araçları (İdari, Ekonomik ve Bilgilendirici Araçlara İlişkin Uygulama Örnekleri), İstanbul, Beta Yayınları, 2012, s.115.
- TÜDAM. (2016). Geri Dönüşüm Sektörü Teşvik Raporu. TÜDAM Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği, http://www.tudam.org.tr/geri-donusum-sektorutesvik-raporu.pdf (Erişim tarihi: 12 Kasım 2020)
- TÜİK. (2017). Ekonomik Faaliyetlere Göre Hava Emisyon Hesapları: Fiziksel Çevresel Hesaplar. Türkiye İstatistik Kurumu, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=cevre-ve-enerji-103&dil=1 (Erişim tarihi: 12 Kasım 2020)
- TÜİK. (2018). Atık İstatistikleri: Belediye Atık Göstergeleri. Türkiye İstatistik Kurumu,
- TÜİK. (2019). Parasal Çevresel Hesaplar: Çevre Koruma Harcama İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=cevre-ve-enerji103&dil=1 (Erişim tarihi: 12 Kasım 2020)
- TÜİK. (2020). Sera Gazı Emisyon İstatistikleri: 1990-2018. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33624 (Erişim tarihi: 12 Kasım 2020)
- Uzunoğlu, H. (2014). Çevremizi Kirleten Atıklar ve Atık Yönetiminin Önemi. Ar&Ge Bülten, 25-31.
